Đề thi văn giữa kì 1 lớp 8 và hướng dẫn giải chi tiết

1. Đề thi văn giữa kì 1 lớp 8: Đề số 1

1.1 Đề thi 

1.2 Đáp án 

Phần đọc hiểu 

Câu 1: D

Câu 2: A

Câu 3: C

Câu 4: B

Câu 5: A

Câu 6: A

Câu 7: 

- Việc dùng đại từ "bác" trong câu thơ "Đã bấy lâu nay, bác tới nhà" thể hiện rõ thái độ và tình cảm của nhà thơ với người bạn lâu ngày gặp lại: sự nồng nhiệt, thân thuộc và lòng kính trọng.

Câu 8: 
Tác dụng của việc sử dụng từ ngữ địa phương trong bài thơ:
- Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi, tạo sắc thái địa phương.
- Góp phần thể hiện tình bạn chân thành, thắm thiết

Câu 9: 

Bài học ý nghĩa nhất mà tôi rút ra sau khi đọc bài thơ "Bạn đến chơi nhà" là:

• Tình bạn là một mối quan hệ quý giá và cần được trân trọng.
• Tình bạn phải xuất phát từ sự chân thành, không lệ thuộc vào vật chất.
• Mỗi cá nhân nên nỗ lực xây dựng cho mình một tình bạn đẹp và ý nghĩa.

Phần viết 

Đề 1: Viết bài văn kể lại chuyến tham quan một di tích lịch sử, văn hóa mà em ấn tượng nhất

Lập dàn ý: 

a. Mở bài
Giới thiệu về chuyến thăm di tích lịch sử, tạo bối cảnh cho những trải nghiệm thú vị.

b. Thân bài
- Khái quát về chuyến đi

+ Hoàn cảnh: Nêu rõ thời gian và địa điểm của chuyến thăm.

+ Những người tham gia: Liệt kê các thành viên trong chuyến đi, như gia đình, thầy cô và bạn bè.

- Hành trình chuyến đi:

+ Trước chuyến đi: Chuẩn bị đồ dùng cá nhân, cảm giác háo hức và hồi hộp trước khi khởi hành.

+ Trong chuyến đi: Phương tiện di chuyển (máy bay, tàu hỏa, ô tô...), và những hoạt động diễn ra như ngắm cảnh, trò chuyện với mọi người, tham gia các hoạt động tập thể.

+ Tham quan di tích lịch sử: Lắng nghe hướng dẫn viên kể chuyện, tham gia các hoạt động trong chuyến đi, thưởng thức những món ăn đặc sản.

- Trên đường về: Nghỉ ngơi và trò chuyện với mọi người.

+ Sự việc đáng nhớ: Những trải nghiệm thú vị như thưởng thức món ăn ngon hoặc những kiến thức bổ ích nhận được.

- Cảm xúc và suy nghĩ: Vui vẻ, hạnh phúc, và có thể một chút tiếc nuối khi chuyến đi kết thúc.

c.  Kết bài
Chia sẻ cảm nhận và suy nghĩ cá nhân về chuyến đi này.

Đề 2: Viết bài văn phân tích tác phẩm "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến

Lập dàn ý:

I. Mở bài

Giới thiệu về bài thơ "Bạn đến chơi nhà": Tác phẩm của Nguyễn Khuyến là một trong những bài thơ tiêu biểu, thể hiện tiếng nói chân thành của nhà thơ dành cho người bạn của mình.

II. Thân bài

- Câu mở đầu:

+ Diễn tả niềm vui của nhà thơ khi có bạn đến thăm.
+ Mở đầu bài thơ là những lời tâm sự thể hiện sự phấn khởi khi được gặp lại bạn sau một thời gian dài.
+ Câu "Đã bấy lâu nay" gợi nhớ về quãng thời gian xa cách trước khi nhà thơ chào đón bạn đến ngôi nhà của mình.
- Năm câu thơ tiếp theo:

+ Những lời châm biếm hóm hỉnh của nhà thơ khiến không khí trở nên vui vẻ.
+ Năm câu thơ này thể hiện tâm sự của nhà thơ về việc không có gì để tiếp đãi bạn.
+ Những chi tiết như người trẻ vắng mặt, chợ xa, ao sâu không thể giăng lưới bắt cá, hay vườn rộng khó đuổi gà làm nổi bật cuộc sống giản dị, mộc mạc nơi quê hương.
+ Nhịp điệu 4/3 của các câu thơ góp phần tạo nên sự mềm mại, uyển chuyển, dễ dàng đi vào lòng người đọc.
- Hai câu thơ cuối:

+ Tinh thần hóm hỉnh của tác giả tiếp tục được thể hiện.
+ Mặc dù có vẻ như những thiếu thốn đã đủ, nhưng nhà thơ càng thể hiện sự vui tính qua những lời nói châm biếm.
+ Việc không có miếng trầu để đãi bạn, thực ra chỉ là một cách đùa giỡn của tác giả.
+ Tình cảm thiêng liêng giữa hai người bạn được khẳng định.
+ Câu thơ cuối "Bác đến chơi đây, ta với ta" nhấn mạnh sự gắn bó giữa nhà thơ và người bạn.
+ Dù cuộc sống vật chất có thiếu thốn nhưng tình bạn vẫn luôn đầy ắp, tràn ngập tình cảm.
+ Quan hệ bạn bè ở đây được xây dựng trên nền tảng tình cảm chân thành, không dựa vào vật chất tầm thường.
+ Nếu người bạn của nhà thơ là người thích sự giàu có, chắc chắn họ sẽ không tìm đến miền quê nghèo.
+ Cụm từ "ta với ta" thể hiện sự hòa hợp giữa nhà thơ và người bạn, cho thấy mối quan hệ thân thiết không gì có thể chia cắt.
III. Kết bài

Tóm tắt nội dung và nghệ thuật của bài thơ, nhấn mạnh giá trị của tình bạn chân thành và cuộc sống giản dị mà tác phẩm phản ánh.

2. Đề thi văn giữa kì 1 lớp 8: Đề số 2

2.1 Đề thi 

Khóa học DUO dành riêng cho các em bậc THCS từ nhà trường VUIHOC, các em sẽ được học cùng các thầy cô TOP trường điểm quốc gia với kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Đăng ký học thử để được trải nghiệm buổi học trực tuyến hoàn toàn miễn phí nhé!

2.2 Đáp án 

Phần Đọc hiểu 

Câu 1: D

Câu 2: B

Câu 3: D

Câu 4: A

Câu 5: D

Câu 6: A

Câu 7: B

Câu 8: B

Câu 9: 

- Từ tượng hình: Phất phơ, lóng lánh
- Tác dụng:
+ Gợi tả hình ảnh, làm tăng sức gợi hình và cảm xúc.
+ Từ “phất phơ” diễn tả sự lay động nhẹ nhàng của làn khói mỏng trong buổi chiều thu khi thời tiết se lạnh, mang đến cảm giác về làn gió thoảng.
+ Từ “lóng lánh” hình dung ánh trăng phản chiếu trên mặt ao thu, tạo nên hình ảnh nước trong trẻo, xao động.
+ Gợi tả vẻ đẹp của thiên nhiên và phản ánh thái độ của tác giả đối với khung cảnh ấy.

Câu 10: 

Để thể hiện lòng yêu nước trong bối cảnh hiện nay, mỗi cá nhân có thể bắt đầu từ những hành động nhỏ nhưng ý nghĩa. Tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là một cách thiết thực, bởi môi trường là tài sản quý giá của đất nước. Bên cạnh đó, nâng cao nhận thức và tuyên truyền về lịch sử, văn hóa dân tộc cũng giúp góp phần duy trì bản sắc và lòng tự hào dân tộc. Tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện hoặc công tác tình nguyện không chỉ giúp đỡ cộng đồng mà còn thể hiện trách nhiệm với xã hội. Bên cạnh đó, đóng góp vào sự phát triển kinh tế địa phương thông qua việc tiêu dùng hàng hóa Việt Nam và ủng hộ doanh nghiệp trong nước cũng là một hành động đúng đắn. Cuối cùng, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử của dân tộc trong đời sống hàng ngày, từ việc học tập đến trao đổi, cũng thể hiện một tình yêu nước sâu sắc.

Phần Viết văn: Viết bài văn phân tích bài thơ “Thu ẩm” của Nguyễn Khuyến

a. Mở bài:
- "Thu ẩm" là một trong ba bài thơ thu nổi tiếng của Nguyễn Khuyến.
- Bài thơ không chỉ miêu tả vẻ đẹp của mùa thu và hồn quê đồng bằng Bắc Bộ, mà còn phản ánh tâm trạng băn khoăn, u uất của thi nhân trước tình cảnh đau thương của đất nước.

b. Thân bài:
- Hai câu đề:
Ba gian nhà có thấp le te,

Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè.

+ Cảnh thu ban đêm tại làng quê nghèo được thể hiện qua những hình ảnh quen thuộc. "Ba gian nhà" với mái lợp tranh, "thấp le te" gợi lên sự khiêm nhường, như bị bóng tối đè nặng.

+ Ánh sáng lập loè của đom đóm càng làm cho không gian thêm tối tăm và đêm thêm sâu lắng.

- Hai câu thực:
Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt,

Làn áo lóng lánh bóng trăng loe.

+ Sự quan sát tinh tế của nhà thơ thể hiện qua hình ảnh sương thu như khói mỏng bao quanh lưng giậu, gợi sự êm dịu của cảnh vật. Ánh trăng phản chiếu trên mặt ao gây cảm giác gợn sóng, lúc tụ lại lúc tản ra, tạo ra hình ảnh "bóng trăng loe".

+ Hệ thống phụ âm gần gũi "làn, lóng lánh, loe" làm nổi bật cảnh sắc và bộc lộ tài năng ngôn ngữ của Nguyễn Khuyến.

- Hai câu luận:
Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt,

Mắt lão không vậy cũng đỏ hoe.

+ Bầu trời xanh ngắt gợi lên sự chất chứa điều gì đó, khiến nhà thơ phải tự hỏi "ai nhuộm mà xanh ngắt", thể hiện sự hoài nghi không lời.

+ Sự miêu tả đôi mắt của nhà thơ cho thấy tâm trạng ông, với đôi mắt "đỏ hoe", biểu tượng cho nỗi niềm chất chứa.

-  Hai câu kết:
Rượu tiếng rằng hay hay chẳng mấy,

Chỉ dăm ba chén đã say nhè.

+ Từ "hay" có hai nghĩa: ưa uống rượu hoặc có tửu lượng cao. Trong ngữ cảnh này, nghĩa thứ hai được nhấn mạnh—rượu nghe nói ngon, nhưng chỉ cần dăm ba chén đã say.

+ Say không chỉ từ rượu mà còn từ tâm trạng, cho thấy nhà thơ mượn rượu để tạm quên nỗi buồn đè nén trong lòng.

- Nghệ thuật của bài thơ:
+ Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, tuân thủ nghiêm ngặt niêm luật nhưng vẫn mang tính tự nhiên, sinh động.
+ Nguyễn Khuyến đã sáng tạo trong cách gieo vần, từ ngữ, và hình ảnh, thể hiện đậm nét bản sắc văn hóa dân tộc.
c. Kết bài:
- Tâm trạng u hoài của Nguyễn Khuyến hòa quyện với cảnh vật, gợi lên dáng thu và hồn thu của quê hương.
- Nhà thơ không nguôi buồn bã, day dứt trước cảnh nô lệ của dân tộc, cảm thấy bất lực. Việc mượn rượu để giải sầu chỉ càng làm nỗi buồn thêm chồng chất.

3. Đề thi văn giữa kì 1 lớp 8: Đề số 3

3.1 Đề thi 

3.2 Đáp án 

Phần đọc hiểu 

Câu 1: B

Câu 2: B

Câu 3: C

Câu 4: D

Câu 5: A

Câu 6: A 

Câu 7: C

Câu 8: B

Câu 9: 

- Động từ "gác mái" thể hiện tâm trạng nhàn nhã của ngư ông sống ở miền quê, đã thoát khỏi vòng danh lợi. Việc đảo vị ngữ "gác mái" càng nhấn mạnh sự nghỉ ngơi thư thái của ông.

- Cụm "gõ sừng" cũng được đặt lên đầu câu để làm nổi bật cử động của mục tử (người chăn trâu), nhưng lại mang ý nghĩa của sự trở về và nghỉ ngơi.

=> Hai câu thực đã thể hiện một cách tinh tế chủ đề "chiều hôm nhớ nhà," tạo nên không khí tĩnh lặng, làm cho cảnh chiều thêm mờ ảo và ẩn chứa nỗi niềm man mác, bâng khuâng trong lòng người.

Câu 10: 
Quê hương có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống của mỗi người. Đó không chỉ là nơi ta sinh ra, lớn lên mà còn là nguồn cội nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc dân tộc. Quê hương mang lại cảm giác gắn kết và thân thuộc, nơi chứa đựng kỷ niệm và những mối quan hệ gia đình, bạn bè sâu sắc. Nó góp phần hình thành nhân cách, định hình giá trị sống và hướng về những điều tốt đẹp. Bên cạnh đó, quê hương cũng là nơi ta tìm thấy niềm an ủi, sức mạnh để vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Tình yêu quê hương còn thúc đẩy mỗi người trách nhiệm hơn với cộng đồng, góp phần xây dựng và phát triển quê hương mình.

Phần viết văn: Viết bài văn phân tích bài thơ Chiều hôm nhớ nhà  của Bà Huyện Thanh Quan. 

Lập dàn ý: 

a. Mở bài: 

“Chiều hôm nhớ nhà” của Bà Huyện Thanh Quan khẳng định tài năng thơ ca của bà. Bài thơ thể hiện nỗi tâm sự hoài cổ, nuối tiếc về thời gian qua, qua nghệ thuật miêu tả cảnh thiên nhiên để bộc lộ tình cảm của tác giả.

b. Thân bài

- Bà Huyện Thanh Quan là một nữ thi sĩ nổi tiếng vào cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Dù sáng tác khá ít, nhưng hầu hết các tác phẩm của bà đều có giá trị to lớn, bộc lộ tài năng độc đáo với những tâm tư sâu lắng và hoài cổ, kết hợp với nghệ thuật "tức cảnh sinh tình" trang nhã, đầy hình tượng.

- Trong bài thơ, nổi bật lên quang cảnh buồn bã, hoang vắng, thể hiện vẻ đẹp của buổi hoàng hôn tím sẫm, khoảng không thời gian gợi nhớ trong một ngày. Hình ảnh con người xuất hiện chỉ như thoáng bóng, phản ánh cuộc sống lao động nghèo nàn, tẻ nhạt.

- Bà thường hoài cổ để tránh khỏi thực tại, diễn tả sự chán chường và nỗi nhớ quê hương, đất nước mà bà luôn giấu kín. Qua cảnh vật, bà bộc lộ niềm tâm sự đầy nuối tiếc, mong muốn níu giữ những kỷ niệm xưa.

- Nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật "tức cảnh sinh tình" giúp Bà Huyện Thanh Quan xây dựng phong cách thơ riêng biệt, không thể nhầm lẫn với những tài năng khác như Hồ Xuân Hương hay Nguyễn Du.

c. Kết bài 

Qua "Chiều hôm nhớ nhà," Bà Huyện Thanh Quan đã khẳng định tài năng thơ ca của mình. Bài thơ chứa đựng nỗi hoài cổ, nuối tiếc về thời gian qua, thể hiện qua nghệ thuật miêu tả phong cảnh để bộc lộ tâm tư. Nội dung và nghệ thuật hòa quyện nhuần nhuyễn, tạo nên sắc thái riêng biệt và đặc sắc.

Thông qua đề thi văn giữa kì 1 lớp 8 này, hy vọng các em học sinh lớp 8 sẽ có dịp ôn lại kiến thức văn học cũng như củng cố thêm kỹ năng đọc hiểu và viết văn. Đề thi không chỉ là một bài kiểm tra mà còn là cơ hội để các em khám phá và thể hiện tình yêu đối với môn Ngữ Văn. Chúc tất cả các em làm bài thật tốt và đạt kết quả cao!