Soạn bài Cây tre Việt Nam| Văn 7 tập 2 Cánh diều

1. Soạn bài Cây tre Việt Nam: Chuẩn bị 

Đọc trước văn bản Cây tre Việt Nam sau đó tìm hiểu thêm về tác giả Thép Mới, ghi chép lại những hiểu biết của cá nhân về cây tre.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản sau đó tìm hiểu về tác giả.

Lời giải chi tiết:

- Vài nét về tác giả Thép Mới

+ Thép Mới (sinh năm 1925, mất năm 1991), tên khai sinh của ông là Hà Văn Lộc, sinh ra tại thành phố Nam Định, quê gốc tại quận Tây Hồ thuộc địa phận Hà Nội

+ Ngoài báo chí, Thép Mới còn viết rất nhiều bút kí và thuyết minh phim

- Những hiểu biết về cây tre:

+ Cây tre đã xuất hiện từ lâu đời, gắn bó với người dân Việt Nam qua hàng ngàn năm lịch sử.

+ Tre cũng có nhiều loại: tre Đồng Nai, mai, nứa, vầu Việt Bắc, tre ngút ngàn rừng cả Điện Biên, trúc Lam Sơn, và cả lũy tre thân thuộc ở đầu làng…

2. Soạn bài Cây tre Việt Nam: Đọc hiểu 

2.1 Điểm giống nhau giữa tre, trúc, nứa, mai, vầu là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản, chú ý vào đoạn “Tre, nứa … chí khí như người”

Lời giải chi tiết:

Điểm giống nhau giữa tre, nứa, trúc, mai và vầu là đều có mầm non măng mọc thẳng.

2.2 Chú ý đến tác dụng của việc lặp lại cụm từ “dưới bóng tre”

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản, chú ý vào đoạn “Một nhà thơ đã có lần ca ngợi … của người nông dân”

Lời giải chi tiết:

Việc lặp lại cụm từ “dưới bóng tre” đã góp phần nhấn mạnh về sự gắn bó và chở che của bóng tre đối với văn hóa lâu đời cùng với cuộc sống thường ngày của nhân dân.

2.3 Câu kết phần 2 đã khái quát điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản, chú ý vào câu kết của phần (2)

Lời giải chi tiết:

Câu kết của phần (2) khái quát về sự gắn bó thân thiết của lũy tre đối với cuộc đời con người Việt Nam.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 cánh diều 

2.4 Nội dung chính của phần 3 là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Nội dung chính trong phần (3): Cây tre tượng trưng cho tâm hồn cũng như khí chất của con người Việt Nam.

2.5 Chỉ ra tác dụng của những biện pháp tu từ trong đoạn này

Chỉ ra được tác dụng của các biện pháp tu từ ở trong đoạn này.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản, chú ý vào đoạn “Gậy tre, chông tre … anh hùng chiến đấu!”

Lời giải chi tiết:

Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn này:

- Nhân hóa hình ảnh của cây tre: “gậy tre, chông tre chống lại sắt thép”

- Điệp từ: tre, giữ và anh hùng

Tác dụng:

Tạo ra cách diễn đạt vô cùng sinh động, hấp dẫn và nhấn mạnh công dụng của cây tre.

- Cây tre trở thành thứ vũ khí đắc lực, có mặt ở khắp nơi, xông pha tung hoành trong biển khói lửa: “xung phong vào xe tăng đại bác”, “Chống lại sắt thép quân thù”, “giữ làng, giữ nư­ớc, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”.

- Tre mang tầm vóc của những dũng sĩ, xả thân để bảo vệ cho quê hương, đất nư­ớc “Giữ làng, giữ nư­ớc, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người”.

- Trong lao động sản xuất, trong chiến đấu nhằm bảo vệ Tổ Quốc, tre mang đến bao phẩm chất cao quý của con ngư­ời Việt Nam. Tre sừng sững hệt như­ một t­ượng đài đ­ược tôn vinh và ngưỡng mộ “Tre anh hùng lao động, tre anh hùng chiến đấu”.

=> Tre là biểu t­ượng thật tuyệt đẹp về đất n­ước và con ngư­ời Việt nam anh hùng, về những ngư­ời nông dân cần cù, dũng cảm và giàu tình yêu quê hư­ơng, đất nư­ớc.

2.6 Chỉ ra tác dụng của biện pháp điệp ở trong đoạn này

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Biện pháp điệp khiến cho câu văn có nhịp điệu trầm bổng giống như có tiếng nhạc, gợi ra những liên tưởng vô cùng sinh động về khung cảnh một làng quê thanh bình và yên ả với lũy tre xanh mát mắt.

2.7 Nội dung chính của phần 4 là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Nội dung chính trong phần (4): Tre vẫn là người bạn luôn đồng hành của dân tộc ta trong hiện tại và cả tương lai.

2.8 Đoạn kết toàn bài muốn khẳng định về điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Đoạn kết bài muốn khẳng định về những nét đẹp phẩm chất và khí phách của cây tre, cũng chính là những phẩm chất vô cùng cao quý của con người Việt Nam.

Khóa học DUO dành riêng cho các em bậc THCS từ nhà trường VUIHOC, các em sẽ được học cùng các thầy cô TOP trường điểm quốc gia với kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Đăng ký học thử để được trải nghiệm buổi học trực tuyến hoàn toàn miễn phí nhé!

3. Soạn bài Cây tre Việt Nam: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 57 SGK Văn 7/2 Cánh diều 

Nội dung chính mà tác giả đang muốn làm nổi bật thông qua bài tùy bút này là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Nội dung chính: Tác giả muốn mượn hình ảnh của “cây tre Việt Nam” để nói lên những suy nghĩ và cảm xúc của mình về con người Việt Nam; ca ngợi những phẩm chất rất cao đẹp: anh dũng, bền bỉ, cần cù, thủy chung và sống có nghĩa, có tình…

3.2 Câu 2 trang 57 SGK Văn 7/2 Cánh diều 

Những câu hoặc đoạn văn nào đã thể hiện rõ được tình cảm yêu mến và tự hào của bản thân tác giả về cây tre Việt Nam?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Những câu hoặc đoạn văn đã thể hiện rõ được tình cảm yêu mến và niềm tự hào của tác giả về cây tre Việt Nam là những câu và những đoạn ca ngợi phẩm chất cây tre:

- Tre có thể mọc xanh tốt ở mọi nơi;

- Dáng tre vươn mộc mạc và thanh cao;

- Mầm măng non mọc thẳng;

- Màu xanh của tre tươi mà nhã nhặn;

- Tre cứng cáp mà lại dẻo dai, vững chắc;

- Tre luôn gắn bó, làm bạn với con người trong nhiều hoàn cảnh, tre là cánh tay của người nông dân;

- Tre là thẳng thắn, bất khuất “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng ”, tre trở thành vũ khí cùng con người chiến đấu giữ làng, giữ nước; tre còn giúp con người biểu lộ tâm hồn tình cảm qua âm thanh của các nhạc cụ bằng tre ...

⟶ Tre là biểu tượng vô cùng cao quý về phẩm chất tốt đẹp của người dân Việt Nam, đây là hình ảnh biểu trưng vô cùng cao quý của dân tộc Việt.

3.3 Câu 3 trang 57 SGK Văn 7/2 Cánh diều 

Nhận biết và chỉ ra về tác dụng của một biện pháp tu từ nổi bật ở trong bài tùy bút Cây tre Việt Nam.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Biện pháp tu từ nhân hóa đó là: “Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động. Tre, anh hùng chiến đấu!” 

=> Tác dụng: biểu đạt về sự thân thiết, tre với người như kết hợp lại thành một; tre là người và người cũngnhư tre, cũng chung những hành động và cùng có phẩm chất cao đẹp như nhau;...

- Biện pháp tu từ điệp ngữ: “Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc đồng quê. Nhớ buổi nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê. Diều bay, diều lá tre bay lưng trời... Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời...” 

=> Tác dụng: tạo ra nhịp điệu vô cùng bay bổng, lên xuống uyển chuyển và mềm mại không chỉ của âm thanh mà còn là hình ảnh bay lượn của những con diều sáo vào những trưa hè. Ngoài ra, biện pháp còn giúp thể hiện tình cảm yêu mến và cảm phục của tác giả đối với cây tre Việt Nam và con người Việt Nam.

 - Biện pháp so sánh “đã nhọn như­ chông” 

⇒ Tác dụng: Biểu hiện về sức sống và cư­ơng trực, sự dũng mãnh của tre

- Tre Việt Nam là một phép ẩn dụ rất lớn dựa trên những nét t­ương đồng giữa cây tre và con ngư­ời Việt Nam. Nói tới cây tre là nói tới con ngư­ời Việt Nam, phẩm chất cao quý của tre cũng giống như phẩm chất cao quý của con ng­ười và dân tộc Việt Nam.

3.4 Câu 4 trang 57 SGK Văn 7/2 Cánh diều 

Dẫn ra một hoặc hai câu văn mà em cảm thấy nó đã thể hiện rõ được đặc điểm: Ngôn ngữ của tuỳ bút thật giàu hình ảnh và cảm xúc.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn bộ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Câu văn mà em cảm thấy đã thể hiện được rõ đặc điểm: Ngôn ngữ của tuỳ bút thật giàu hình ảnh và cảm xúc đó là “Nước Việt Nam xanh muôn ngàn cây lá khác nhau. Cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa. Tre Đồng Nai, nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ, luỹ tre thân mật làng tôi,... Đâu đâu ta cũng có nứa, tre làm bạn. Tre, nứa, trúc, mai, vầu, mấy chục loại khác nhau, nhưng cũng một mầm non măng mọc thẳng. Vào đâu, tre cũng sống. Ở đâu, tre cũng xanh tốt. Dáng tre vươn mộc mạc, mầm tre tươi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre ấy trông thanh cao, giản dị, chí khí như người.”.

Cũng có thêm những câu văn khác như: "Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc đồng quê. Nhớ buổi nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê."

3.5 Câu 5 trang 57 SGK Văn 7/2 Cánh diều 

Hình ảnh của cây tre Việt Nam trong bài tùy bút tiêu biểu cho những phẩm chất như thế nào của con người Việt Nam? Nội dung của bài tuỳ bút mang ý nghĩa sâu sắc như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn bộ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Tác giả đã mượn hình ảnh của “cây tre Việt Nam” để nói lên những suy nghĩ và cảm xúc của mình về con người Việt Nam; ca ngợi về những phẩm chất cao đẹp: anh dũng, bền bỉ, cần cù, thuỷ chung và sống có nghĩa, có tình,...

Như thế có thể thấy được rằng, nội dung của bài tuỳ bút mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc; vì chỉ thông qua hình ảnh của cây tre mà nói lên được chính xác và sinh động về con người Việt Nam cũng như dân tộc Việt Nam.

3.6 Câu 6 trang 57 SGK Văn 7/2 Cánh diều

Em hãy dẫn ra một vài bằng chứng để thấy rằng tre, nứa vẫn luôn gắn bó thân thiết với đời sống của con người Việt Nam.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Để chứng minh cho nhận định “Tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam” tác giả đã đề cập một hệ thống luận điểm với rất nhiều dẫn chứng:

- Cây tre có mặt ở khắp nơi trên đất nước, đặc biệt là luỹ tre xanh giúp bao bọc xóm làng.

- Dưới bóng tre, từ lâu đời nay người nông dân làm ăn sinh sống và gìn giữ nét văn hoá cổ truyền.

- Tre như cánh tay của người nông dân, giúp họ rất nhiều ở trong công việc đồng áng.

- Tre gắn bó với con người ở mọi lứa tuổi: các em bé chơi chuyền đánh chắt bằng tre, lứa đôi nam nữ thì tâm tình dưới bóng tre, các cụ già với chiếc điếu cày được làm bằng tre...

- Tre còn gắn bó với dân tộc ta ở trong cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương đất nước: nó có thể làm thành rất nhiều vũ khí như gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù và tre đã rất dũng cảm xung phong vào đồn giặc... Từ xa xưa, tre đã từng là thứ vũ khí hiệu nghiệm trong tay người anh hùng làng Gióng giúp đánh đuổi giặc Ân.

- Cuối cùng, để tổng kết lại vai trò to lớn của cây tre đối với đời sống con người cũng như dân tộc Việt Nam, tác giả đã khái quát bằng câu: Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!

- Trong phần kết bài, tác giả đã đặt ra một vấn đề có ý nghĩa về vai trò của cây tre khi đất nước bước vào thời kỳ công nghiệp hoá và khẳng định: Tre vẫn là người bạn đồng hành của dân tộc ta trong cả hiện tại và tương lai: Tre xanh vẫn mang lại bóng mát, tre vẫn mang theo khúc nhạc tâm tình và tiếng sáo diều tre cao vút mãi.

Trên đây là phần Soạn bài Cây tre Việt Nam của VUIHOC. Thông qua bài viết, các em có thể thấy rằng cây tre chính là người bạn gần gũi của nông dân và cũng được xem như là biểu tượng cho đất nước Việt Nam. Ngoài bài viết này, nếu các em muốn tham khảo thêm những bài viết khác nói riêng cũng như những bài soạn của các môn học khác nói chung, các em nên nhanh chóng truy cập vào website chính thức của VUIHOC là vuihoc.vn để có thể đăng ký khoá học cho mình nhanh nhất và được giải đáp những thắc mắc thường gặp phải từ các thầy cô giáo VUIHOC.

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Tự đánh giá: Sự giàu đẹp của Tiếng Việt
• Thực hành đọc hiểu: Tượng đài vĩ đại nhất
• Viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống