Soạn bài Lai Tân| Văn 8 tập 1 kết nối tri thức

1. Soạn bài Lai Tân: Trước khi đọc

1.1 Câu hỏi 1 (trang 85 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

Bác Hồ (Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh) đã bôn ba khắp năm châu bốn biển để tìm con đường cứu nước. Hãy kể tên một số nơi Bác đã từng đặt chân tới.

Trả lời: 

Bác Hồ (Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh) đã bôn ba khắp năm châu bốn biển để tìm con đường cứu nước. Những nơi mà Bác Hồ đã từng đặt chân đến:

- Châu Á: Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Hồng Kông, Singapore.

- Châu Âu: Pháp, Anh, Thụy Sĩ, Liên Xô.

- Châu Phi: Ma Rốc, Ai Cập.

- Châu Mỹ: Mỹ, Canada.

- Châu Âu: Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.

1.2 Câu hỏi 2 (trang 85 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

Hãy nêu tên một số bài thơ của Hồ Chí Minh mà em biết.

Trả lời: 

Một số bài thơ của chủ tịch Hồ Chí Minh mà em biết: Cảnh khuya, Rằm tháng Giêng, Trung thu, Đối nguyệt, Tin thắng trận, Cảnh rừng Việt Bắc, Chơi trăng,…

⇒ Ngoài ra, Bác còn rất nhiều bài thơ khác nữa, mỗi bài đều thể hiện một khía cạnh khác nhau trong cuộc đời và tư tưởng của Người.

2. Soạn bài Lai Tân: Đọc văn bản

2.1 Vị trí xã hội của các nhân vật.

Trả lời: 

- Các nhân vật trong tác phẩm gồm có: ban trưởng, cảnh trưởng, huyện trưởng.

- Họ đều được coi là những vị quan, người có chức tước, địa vị trong xã hội.

2.2 Hành động của các nhân vật.

Trả lời: 

Hành động của các nhân vật trong bài:

- Ban trưởng nhà lao: thường xuyên tổ chức đánh bạc làm pháp phạm

- Cảnh trưởng:  chuyên tham ăn tiền của phạm nhân bị giải

- Huyện trưởng chong đèn làm việc công nhưng lại để làm chuyện mờ ám - hút thuốc phiện.

>> Xem thêm: Soạn văn 8 đầy đủ và chi tiết theo chương trình sách mới

3. Soạn bài Lai Tân: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 86 SGK Văn 8/1 kết nối tri thức:

Bài thơ Lai Tân thuộc thể thơ nào? Nêu những dấu hiệu giúp em nhận biết được điều đó.

Trả lời: 

- Bài thơ Lai Tân thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

- Những dấu hiệu của bài thơ giúp em nhận biết được điều đó:

• Số dòng, chữ: 4 dòng, mỗi dòng 7 chữ

• Gieo vần: câu thơ thứ hai hiệp vần với câu thơ thứ 4 “tiền - thiên”

• Bố cục bốn câu thơ theo thứ tự là các câu: khai - thừa - chuyển - hợp.

• Bài thơ tuân theo luật bằng trắc.

3.2 Câu 2 trang 86 SGK Văn 8/1 kết nối tri thức:

Em hãy cho biết mục đích những việc thường làm của ban trưởng nhà giam và cảnh trưởng. Căn cứ vào đâu em khẳng định như vậy?

Trả lời: 

Mục đích những việc thường làm của ban trưởng nhà giam và cảnh trưởng là:

- Ban trưởng nhà lao:  đánh bạc hàng ngày làm pháp phạm.

- Cảnh trưởng: tham ăn tiền của những phạm nhân bị giải.

⇒ Căn cứ vào câu thứ 1 và câu 2 cho thấy hiện trạng của những kẻ cầm đầu chính quyền: không có trách nhiệm, không làm đúng chức trách.

3.3 Câu 3 trang 86 SGK Văn 8/1 kết nối tri thức:

Phải chăng sau khi chê những thói xấu của ban trưởng và cảnh trưởng, tác giả muốn dành tặng lời khen cho huyện trưởng vì đã làm việc chăm chỉ? Em thử suy đoán huyện trưởng “chong đèn” để làm gì?

Trả lời: 

- Sau khi chê những thói xấu của ban trưởng và cảnh trưởng, tác giả muốn phê phán những kẻ cầm đầu trong bộ máy quản lí nhà tù Tưởng Giới Thạch ở Lai Tân.

- “Chong đèn”: Huyện trưởng chong đèn làm việc công nhưng lại để làm chuyện mờ ám - hút thuốc phiện.

3.4 Câu 4 trang 86 SGK Văn 8/1 kết nối tri thức:

Giọng điệu trào phúng của câu thơ thứ ba có gì khác biệt so với hai câu thơ đầu?

Trả lời: 

- Nội dung câu thơ thứ 3: Huyện trưởng "chong đèn" làm công việc - ở đây ta cứ ngỡ là huyện trưởng đang thâu đêm suốt tháng để lo công việc, đắm chìm trong công việc đến quên cả nghỉ ngơi. Nhưng không, đó lại là đang hút thuốc phiện. Người có chức vụ lớn trong xã hội lại thờ ơ, vô trách nhiệm và chìm ngập trong cùng tận cùng của tệ nạn. 

⇒ Nếu như giọng điệu trào phúng ở 2 câu thơ đầu là sự đả kích (từ ngữ suồng sã, thô mộc) thì ở câu thơ thứ 3 lại là lời mỉa mai – châm biếm (tạo ra yếu tố vô lí hoặc thiếu lô gic, đảo lộn trật tự thông thường; lời thơ tựa như đang khen ngợi huyện trưởng chăm chỉ làm công việc đến tận đêm khuya, ngược hẳn với hai “cán bộ nhà nước” ở hai câu thơ trước)

3.5 Câu 5 trang 86 SGK Văn 8/1 kết nối tri thức:

Các nhân vật trong bài thơ Lai Tân thuộc nhóm thành phần nào trong xã hội? Hãy làm rõ dụng ý của tác giả khi nhằm vào nhóm đối tượng này.

Trả lời: 

Các nhân vật trong bài thơ Lai Tân thuộc bộ máy chính quyền Lai Tân trong xã hội ngày ấy:

- Ban trưởng nhà giam: đây là con người thực thi pháp luật nơi nhà tù, có nhiệm vụ cai quản tù nhân nhưng lại chuyên đánh bạc.

- Cảnh trưởng kiếm ăn quanh: đây là hành động của một kẻ cướp cạn, trấn lột xương tủy của tù nhân, vô cùng dơ bẩn và tàn nhẫn.

- Huyện trưởng chong đèn làm công việc: cứ ngỡ ấy là hành động đang thâu đêm suốt tháng để lo công việc, đắm chìm trong công việc đến quên cả nghỉ ngơi. Nhưng không, đó lại là đang hút thuốc phiện. Người có chức vụ lớn trong xã hội lại thờ ơ, vô trách nhiệm, chìm ngập trong tận cùng của tệ nạn.

⇒ Hồ Chí Minh muốn lên án, phê phán chính quyền Lai Tân thối nát, mục rỗng; bọn quan trên chỉ lo vui chơi hưởng lạc, quan dưới tham nhũng, ăn chơi.

3.6 Câu 6 trang 86 SGK Văn 8/1 kết nối tri thức:

Theo em, nội dung câu kết có mâu thuẫn với nội dung của các câu thơ trước không? Vì sao?

Trả lời: 

Nội dung của câu kết có sự mâu thuẫn với các câu thơ trước với mục đích để tạo tiếng cười châm biếm về bộ máy chính quyền Lai Tân thối nát và vô trách nhiệm. Vì:

- Câu thơ thứ tư (vừa là câu hợp, vừa là câu kết) đã kết luận một cách thâm thuý, đầy ý vị: “Trời đất Lai Tần vẫn thái bình”. Từ “Thái bình” ở đây mang ý chỉ khi mà ban trưởng vi phạm pháp luật (đánh bạc), cảnh trưởng chỉ tìm cách tư lợi (kiếm ăn quanh) thì chỉ có thể là thái bình giả tạo. Khi độc giả nhận ra sự mâu thuẫn giữa vẻ bề ngoài (thái bình) với cái thực chất (mục ruỗng, thối nát) của xã hội cũng chính là lúc tiếng cười trào phúng được thể hiện.

- Hai chữ “thái bình” cuối văn bản cũng chính  là vừa miêu tả vẻ bề ngoài yên bình, tốt đẹp giả tạo, vừa là cách nói ngược để tạo nên tiếng cười trào phúng, châm biếm nhẹ nhàng mà sâu cay, nó có tác dụng lật tẩy bản chất của cả bộ máy chính quyền Lai Tân

4. Kết nối đọc viết trang 86 SGK Văn 8/1 kết nối tri thức:

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) làm rõ chất trào phúng nhẹ nhàng mà sâu cay của bài thơ Lai Tân qua lời nhận xét: “Trời đất Lai Tân vẫn thái bình”.

Trả lời: 

“Lai Tân" là một bài thơ lên án, tố cáo cái hiện thực xấu xa, thối nát của xã hội Trung Quốc thời bấy giờ. Đồng thời bài thơ cũng là tiếng cười châm biếm của Bác Hồ về những “con người" trong đám chức sắc ở Lai Tân mà Người nhìn thấy. Câu thơ toát lên một nụ cười châm biếm nhẹ nhàng mà sâu sắc làm sao. Tác giả như đang hỏi một cách bâng quơ: Lai Tân với hệ thống quan lại và chính quyền như vậy, thế mà !‘vẫn thái bình như xưa". Cách mỉa mai, châm biếm của Bác “'Ngục trung nhật kí” là thế! Tính “hướng nội" của tập thơ “Nhật kí trong tù” được thể hiện rất rõ về mặt đặc điểm của thể loại, nó vừa là nhật kí vừa là thơ, chủ yếu là thơ trữ tình mà Hồ Chí Minh viết cho mình, để mà vừa suy ngẫm, vừa chiêm nghiệm, "Vừa ngẫm vừa đợi đến ngày tự do". Chính vì thế, bài thơ “Lai Tân" tuy có nêu ra ba chân dung về Ban trưởng, Cảnh trưởng, Huyện trưởng tiêu biểu cho sự xấu xa, đồi bại của bọn quan lại chính quyền Tưởng Giới Thạch thuở bấy giờ, nhưng chỉ là để mỉa mai và châm biếm cái nghịch lý, nghịch cảnh mà nhà thơ đã và đang phải đối diện và cam chịu.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Lai Tân văn 8 tập 1 kết nối tri thức. Tác phẩm đã vạch trần bộ mặt giả dối, thối nát của xã hội phong kiến Việt Nam qua hình ảnh những tên quan lại hống hách, tham lam, vô trách nhiệm. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm:

• Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu
• Thực hành tiếng Việt trang 84
• Củng cố, mở rộng trang 77