Soạn bài Thánh Gióng| Văn 6 Cánh diều

1. Soạn bài Thánh Gióng Cánh diều: Chuẩn bị

Xem lại khái niệm về truyện truyền thuyết ở phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. Đọc trước truyện Thánh Gióng.

Khi đọc truyện truyền thuyết, các em cần phải chú ý đến:

Phương pháp giải:

Em xem lại phần Kiến thức ngữ văn, chú ý vào khái niệm truyền thuyết để có thể trả lời các câu hỏi liên quan tới tác phẩm này.

Lời giải chi tiết:

- Truyện xảy ra vào thời nào? Kể về chuyện gì? Nhân vật nào là nhân vật nổi bật?

Truyện truyền thuyết là một loại truyện dân gian, có yếu tố hoang đường và kì ảo, kể về những sự kiện và nhân vật liên quan tới lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc của các phong tục, cảnh vật địa phương dựa theo quan niệm của nhân dân.

- Truyện liên quan tới sự thật lịch sử nào? Đâu là những chi tiết tưởng tượng hoang đường kì ảo?

+ Truyện xảy ra dưới đời Hùng Vương thứ sáu. 

+ Kể về một cậu bé mười hai tháng mới ra đời, lên ba vẫn chưa biết nói, biết cười, đặt đâu thì nằm đấy nhưng khi nghe tin giặc tới lại thay đổi đến kỳ lạ và đứng lên để chống lại kẻ thù. 

+ Nhân vật nổi bật ở trong tác phẩm là Thánh Gióng.

+ Truyện liên quan tới sự thật lịch sử:

• Cuộc chiến đấu giữa dân ta với kẻ thù xâm lược phương Bắc.

• Vũ khí bằng sắt và thép đã được chế tạo dưới bàn tay của người Việt cổ.

• Toàn dân ta đoàn kết cùng nhau, sử dụng mọi nguồn lực để có thể chống phá quân giặc, đánh đuổi chúng ra khỏi bờ cõi nước ta.

+ Chi tiết tưởng tượng hoang đường và kì ảo:

• Bà mẹ ướm vào vết chân lạ rất to trên đồng và thụ thai.

• Mang thai dài tận mười hai tháng; ba tuổi mà cậu bé ấy chẳng biết đi đứng hay nói cười.

• Khi sứ giả tới tìm người tài giỏi để giúp cứu nước, Gióng lại bỗng dưng cất tiếng nói với mẹ để xin đi đánh giặc.

• Gióng lớn nhanh như thổi, ăn cơm bao nhiêu cũng chẳng thấy no, áo rộng bao nhiêu vừa mặc xong cũng bị đứt chỉ.

• Nghe tin giặc đến, Gióng vươn vai biến thành một vị tráng sĩ cao lớn.

• Ngựa sắt mà kêu hí lại phun ra lửa.

• Nhổ tre ở ven đường để đánh giặc, khiến giặc tan vỡ.

• Khi dẹp giặc xong, Gióng và ngựa sắt cũng từ từ bay lên trời.

• Lửa ngựa phun thiêu cháy cả một làng, khiến cho tre ngả màu vàng óng; vết chân ngựa thì biến thành ao hồ,...

- Truyện muốn ca ngợi hay phê phán về điều gì? Điều đó có liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện tại và với bản thân em?

Truyện muốn ca ngợi về công cuộc chống giặc ngoại xâm, truyền thống đoàn kết sức mạnh của toàn cộng đồng, dùng tất cả những nguồn lực để đánh giặc. 

→ Qua đó, để lại bài học cho bản thân em và thế hệ thanh thiếu niên tương lai bài học về sự giữ gìn, xây dựng và bảo vệ đất nước trong cuộc sống hiện nay.

2. Soạn bài Thánh Gióng Cánh diều: Đọc hiểu

2.1 Chú ý vào các chi tiết khác thường trong phần 1.

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ phần (1), chú ý vào những chi tiết thần kì và lạ thường ở đây.

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết khác thường đó là:

- Người vợ ướm thử chân mình vào vết chân khổng lồ ở đồng, trở về nhà thì thụ thai và sinh ra một đứa bé lên ba mà vẫn chẳng biết nói, biết cười, chẳng biết đi và cứ đặt đâu thì nằm đấy.

- Bà thụ thai và mang thai đến 12 tháng (người bình thường chỉ mang thai 9 tháng 10 ngày)

- Đứa trẻ lên ba mà vẫn không biết nói, cười, cha mẹ đặt đâu thì nằm đó.

2.2 Câu nói đầu tiên của chú bé đó là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn (2) và viết ra câu nói đầu tiên của cậu bé.

Lời giải chi tiết:

Câu nói đầu tiên của cậu bé: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”

2.3 Những ai góp phần để nuôi chú bé?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn (2), từ lúc chú bé lớn nhanh và tìm xem ai đã góp phần nuôi lớn chú.

Lời giải chi tiết:

Những người góp phần nuôi lớn chú bé: cha mẹ cậu bé cùng với toàn thể bà con, làng xóm cùng góp gạo nuôi lớn chú bé.

2.4 Chú ý vào các chi tiết làm nổi bật lên phẩm chất của nhân vật.

Phương pháp giải:

Phẩm chất nhân vật là những điều vô cùng đẹp đẽ trong tính cách và đạo đức. Em hãy đọc kĩ đoạn (3) sau đó liệt kê ra các chi tiết làm nổi bật điều này.

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết làm nổi bật phẩm chất của nhân vật:

- Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”. → Sẵn sàng chiến đấu để dẹp giặc, dám hi sinh vì đất nước.

- “Một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt.” → Thể hiện được khí thế hơn người.

- “… tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng, đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như ngả rạ.” → Phẩm chất anh hùng chủ động ở trong tình thế, có sức mạnh hơn người.

- “Bỗng roi sắt gãy. Tráng sĩ bè nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc.” → Khẳng định sức mạnh hết sức phi phàm của nhân vật, thể hiện được sự thông minh và nhanh nhạy của anh hùng trong chiến đấu.

- “Đánh giặc xong cưỡi ngựa bay lên trời” → Phẩm chất trong sạch và khẳng định về hành động chính nghĩa mà vị anh hùng vừa thực hiện.

2.5 Chi tiết kết thúc truyện trong phần 4 có gì đáng chú ý?

Phương pháp giải:

Chú ý vào phần kết đoạn, suy nghĩ về ý nghĩa của phần kết này.

Lời giải chi tiết:

Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay về trời:

- Thể hiện niềm tin của nhân dân về sự bất tử của vị anh hùng giết giặc, trở thành một vẻ đẹp tinh thần vô cùng sâu sắc trong tâm hồn của nhân dân.

- Nhấn mạnh một điều rằng, người anh hùng bảo vệ đất nước sẽ vĩnh viễn sống mãi trong tâm trí của nhân dân, được nhân dân đời đời ghi công ơn và tưởng nhớ.

- Là bài học quý giá mang ý nghĩa giáo dục cho các thế hệ trẻ về lòng yêu nước cùng với sự kiên cường và bất khuất trong công cuộc chống giặc ngoại xâm của ông cha ta.

Khóa học DUO dành riêng cho các em bậc THCS từ nhà trường VUIHOC, các em sẽ được học cùng các thầy cô TOP trường điểm quốc gia với kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Đăng ký học thử để được trải nghiệm buổi học trực tuyến hoàn toàn miễn phí nhé!

3. Soạn bài Thánh Gióng Cánh diều: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 18 sgk văn 6/1 Cánh diều

Hãy nêu ra một số sự kiện chính của truyện Thánh Gióng.

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản và tìm ra những sự kiện chính xoay quanh nhân vật chính.

Lời giải chi tiết:

- Bà lão đi ra đồng, trông thấy một vết chân khổng lồ liền ướm thử về nhà thì mang thai và sinh ra một cậu bé.

- Giặc Ân tới xâm lược, vua sai sứ giả đi tìm người tài giỏi để cứu nước, cậu bé nghe tiếng rao thì bảo mẹ hãy mời sứ giả vào.

- Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt cùng áo giáp sắt để đánh giặc

- Gióng được bà con làng xóm góp gạo để nuôi lớn, vươn vai thành vị tráng sĩ.

- Gióng đánh giặc xong thì cởi bỏ áo giáp sắt rồi bay về trời.

3.2 Câu 2 trang 18 sgk văn 6/1 Cánh diều

Trong truyện, Thánh Gióng bộc lộ ra những phẩm chất nào? Tên truyện Thánh Gióng gợi cho em những suy nghĩ như thế nào về thái độ của người kể đối với nhân vật Gióng?

Phương pháp giải:

Phẩm chất là những điều đẹp đẽ ở trong tính cách và đạo đức, em đọc lại văn bản sau đó liệt kê những phẩm chất đẹp đẽ của Thánh Gióng.

Lời giải chi tiết:

- Trong truyện, Thánh Gióng bộc lộ ra những phẩm chất của một người anh hùng kiên cường và bất khuất chống giặc ngoại xâm.

+ Nói với sứ giả những yêu cầu về mặt tư trang để được đi đánh giặc của Thánh Gióng → Sẵn sàng chiến đấu dẹp giặc và dám hi sinh vì đất nước.

+ Tới nơi có giặc để chặn đánh → Phẩm chất anh hùng dám chủ động trong tình thế cùng với sức mạnh hơn người.

+ Nhổ những cụm tre để thay thế cho roi sắt bị gãy → Khẳng định sức mạnh hết sức phi phàm của nhân vật, thể hiện được sự thông minh và nhanh nhạy của anh hùng trong chiến đấu.

+ Đánh giặc xong cưỡi ngựa bay về trời → Phẩm chất trong sạch, khẳng định về hành động chính nghĩa mà vị anh hùng vừa thực hiện.

- Tên truyện Thánh Gióng đã gợi cho em những suy nghĩ về thái độ của người kể đối với nhân vật Gióng: Sự ca ngợi và tôn vinh dành cho Thánh Gióng. Một trong “Tứ bất tử” (tên gọi chung của bốn vị thánh bất tử ở trong tín ngưỡng của Việt Nam), tượng trưng cho tinh thần chống giặc ngoại xâm và sức mạnh của tuổi trẻ.

>> Xem thêm: Soạn văn 6 Cánh diều

3.3 Câu 3 trang 18 sgk văn 6/1 Cánh diều

Tìm ra các chi tiết cho thấy truyện có liên quan đến yếu tố lịch sử.

Phương pháp giải:

Đây là đặc trưng của truyện truyền thuyết, em đọc lại văn bản sau đó tìm ra những chi tiết liên quan đến lịch sử nước nhà.

Lời giải chi tiết:

Truyền thuyết Thánh Gióng có liên quan đến lịch sử:

- Câu chuyện diễn ra vào đời Hùng Vương Thứ sáu, tại làng Gióng.

- Đã có những cuộc chiến tranh vô cùng ác liệt diễn ra giữa dân tộc ta và giặc ngoại xâm.

- Người Việt thời bấy giờ đã chế tác ra nhiều loại vũ khí bằng sắt, thép.

- Người Việt cổ đã từng đoàn kết để đứng lên chống giặc ngoại xâm.

3.4 Câu 4 trang 18 sgk văn 6/1 Cánh diều

Tìm ra những chi tiết hoang đường và kì ảo có trong truyện Thánh Gióng. Những chỉ tiết ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện nội dung?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ toàn văn bản sau đó liệt kê các chi tiết kì ảo và hoang đường từ đó nêu ra tác dụng của chúng đối với việc xây dựng nhân vật.

Lời giải chi tiết:

- Những chi tiết hoang đường và kì ảo trong truyện:

• Bà lão ra đồng, trông thấy một vết chân khổng lồ liền ướm thử, không lâu sau về nhà liền mang thai.

• Mang thai đến mười hai tháng.

• Đứa trẻ lên ba mà không biết nói biết cười, ai đặt đâu thì ngồi đấy.

• Cậu bé nghe sứ giả rao thì bỗng cất tiếng nói đầu tiên.

• Lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không thấy no, áo vừa mặc xong thì đã căng đứt chỉ.

• Biến thành vị tráng sĩ, mình cao hơn trượng.

• Ngựa sắt biết phun lửa.

• Nhổ bụi tre ở bên đường để giết giặc.

• Người và ngựa cùng nhau bay lên trời.

- Tác dụng: Các chi tiết hoang đường cho thấy được xuất thân kỳ lạ của Thánh Gióng, đồng thời thể hiện được ước mơ về người anh hùng có sức mạnh phi thường giúp đánh bại giặc ngoại xâm của nhân dân ta.

3.5 Câu 5 trang 18 sgk văn 6/1 Cánh diều

Theo em, truyện đã phản ánh được hiện thực cũng như ước mơ gì của ông cha ta?

Phương pháp giải:

Từ tác phẩm, đưa ra ý nghĩa mà truyện muốn phản ánh.

Lời giải chi tiết:

- Hiện thực: Tinh thần yêu nước cùng với sự đoàn kết của nhân dân Việt Nam.

- Ươc mơ: Niềm tin của nhân dân rằng luôn có một người anh hùng phi thường đứng lên bảo vệ đất nước nhân dân.

3.6 Câu 6 trang 18 sgk văn 6/1 Cánh diều

Vì sao Đại hội thể dục thể thao dành cho học sinh phổ thông Việt Nam lại được lấy tên là Hội khỏe Phù Đổng?

Phương pháp giải:

Suy nghĩ về sức mạnh của Thánh Gióng sau đó lí giải vì sao lại lấy tên này.

Lời giải chi tiết:

Lí do đặt tên như vậy:

- Hội thi dành cho lứa tuổi học sinh các cấp – đại diện cho Thánh Gióng ở trong thời đại mới.

- Thánh Gióng tượng trưng cho tinh thần chiến thắng, đứng lên chống ngoại xâm và sức mạnh tuổi trẻ cho nên phù hợp với ý nghĩa của một hội thi về thể thao.

- Mục đích của Đại hội thể dục thể thao chính là khoẻ khoắn để học tập và lao động, góp phần bảo vệ cũng như xây dựng Tổ quốc sau này.

Bài viết là phần Soạn bài Thánh Gióng| Văn 6 Cánh diều mà VUIHOC đã chuẩn bị cho các em. Bài viết sẽ trả lời những câu hỏi liên quan đến truyện truyền thuyết thông qua nhân vật Thánh Gióng, đồng thời ca ngợi tinh thần đoàn kết, dũng cảm của ông cha ta.

Ngoài phần Soạn bài Thánh Gióng| Văn 6 Cánh diều, nếu các em muốn tham khảo thêm các phần soạn bài khác của môn văn hoặc các môn học khác thì các em hãy nhanh chóng truy cập vào website của VUIHOC ngay để có thể đăng ký khóa học cho mình. Ngoài ra, các em còn được nghe giảng dạy chi tiết về những bài soạn cũng như được giải đáp tất cả những thắc mắc từ phía các thầy cô giáo của vô cùng giỏi và nhiệt huyết của VUIHOC.