Soạn bài Muối của rừng sách chân trời sáng tạo 11 tập 2

1. Soạn bài Muối của rừng sách chân trời sáng tạo: Trước khi đọc 

1.1 Tác giả Nguyễn Huy Thiệp

Nguyễn Huy Thiệp là một nhà văn có vai trò quan trọng trong nền văn học Việt Nam hiện đại, ông đã đóng góp đáng kể vào trong quá trình đổi mới và phát triển của thể loại văn xuôi. Tác phẩm của ông đa dạng về chủ đề và thường lồng ghép cuộc sống con người vào bối cảnh thiên nhiên một cách sâu sắc. Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của tác giả Nguyễn Huy Thiệp đó là truyện ngắn "Muối của rừng," viết vào năm 1986.

"Muối của rừng" đã kể về một ngày xuân đẹp trời khi nhân vật chính là ông Diểu đã quyết định tham gia cuộc đi săn. Trong lúc săn bắn, ông Diểu đã bắn chết một con khỉ đực. Từ sự kiện đó, nhiều sự việc bất thường liên tiếp xảy ra với ông Diểu, dẫn đến một cuộc thay đổi lớn trong cách ông nhìn nhận thế giới tự nhiên và bản thân mình. Đoạn kết của tác phẩm đưa chúng ta đến hình ảnh đẹp mắt của ông Diểu trở về trong làn mưa xuân, với một hình ảnh hoa tử huyền đẹp đẽ.

1.2 Liên tưởng từ nhan đề 

Nhan đề Muối của rừng, đã gợi lên cho bản thân người đọc những liên tưởng chân thực về một bức tranh thiên nhiên khi cánh rừng kết muối - biểu tượng của một cuộc sống thanh bình. 

>> Xem thêm: Soạn văn 11 chi tiết

2. Soạn bài Muối của rừng sách chân trời sáng tạo: Đọc văn bản 

2.1 Câu 1 Chú ý quan sát, theo dõi hành động của gia đình khỉ từ khi ông Diểu bắn hạ khỉ bố.

Lời giải chi tiết:

Những hành động của gia đình đàn khỉ từ khi ông Diểu đã bắn hạ khỉ bố: Cả đàn khỉ  bỗng trở nên hỗn loạn, “thoắt biến trong rừng”, con khỉ đực thì phải “cố gượng dậy, nhưng lại vật xuống”, “con khỉ cái tiến đến gần con khỉ đực một cách thận trọng, nó nhìn ngó xung quanh”, khiếp sợ, hoảng loạn; “con khỉ đực cất tiếng gọi nó” buồn thảm, đầy đau đớn, khỉ cái dường như muốn liều lên và thí mạng với ông Diểu.

2.2 Câu 2 Vì sao ông Diểu sợ hãi “kinh hoàng” đến mức phải chạy trốn?

Lời giải chi tiết:

Ông Diểu đã sợ hãi “kinh hoàng” đến mức ông đã phải chạy trốn khi phải chứng kiến tình cảnh những con khỉ con rơi xuống ở dưới vực cùng với tiếng rú đầy thê thảm, “trong kí ức của ông chưa hề có tiếng rú nào tương tự thế này”.

2.3 Câu 3 Bạn đoán xem liệu ông Diểu có cứu khỉ đực không?

Lời giải chi tiết:

Khi ông phải chứng kiến cảnh con khỉ đực bị thương, nằm ra đất đầy đau đớn, ông “bỗng thấy thương hại”, có thể dự đoán được rằng ông Diểu sẽ đến và cứu sống con khỉ đực.

2.4 Câu 4 Hành động này của ông Diểu có gây bất ngờ cho bạn không?

Lời giải chi tiết:

Hành động có phần “lưỡng lự giây phút rồi vội vàng bỏ đi” của ông Diểu gây cho người đọc sự ngạc nhiên khi theo dõi câu chuyện, bởi ông Diểu, một người ban đầu thể hiện sự tàn phá thiên nhiên, cuối cùng lại trở thành người cứu giúp một con khỉ đực. Quá trình này đánh thức bản chất tốt đẹp của con người ông, cho thấy khả năng thay đổi về nhận thức tốt lên ở trong mỗi người chúng ta.

Đăng ký ngay để được các thầy cô tổng hợp kiến thức và xây dựng lộ trình đạt 9+ thi THPT Quốc Gia

2.5 Câu 5 Kết truyện gợi cho bạn suy nghĩ gì về ý nghĩa của nhan đề truyện?

Lời giải chi tiết:

Kết của câu chuyện đem lại cho chúng ta khá nhiều suy nghĩ về ý nghĩa của nhan đề "Muối của rừng" và hình ảnh của loài hoa tử huyền. Hoa tử huyền hiện lên với hình ảnh là loài hoa màu trắng, vị mặn, và kích thước nhỏ bé như dâu tằm, thường được gọi là "hoa muối của rừng." Đây là biểu tượng của may mắn và dự báo thời kỳ bình yên và mùa màng bội thu cho đất nước.

Nhan đề mang tên "Muối của rừng" trở nên đầy tượng trưng và thiêng liêng, thể hiện cho những khát khao hướng thiện của con người. Câu chuyện cho thấy rằng trong mỗi con người, luôn tồn tại những khía cạnh cần được khám phá và khai phá. Từ việc ông Diểu ban đầu là người tàn phá thiên nhiên, ông đã trở thành người ra tay cứu giúp và bộc lộ ra được bản chất tốt đẹp mà mình luôn có.

3. Soạn bài Muối của rừng sách chân trời sáng tạo: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 21 SGK Văn 11/2 Chân trời sáng tạo 

Hãy liệt kê các sự kiện chính của câu chuyện và cho biết:

a. Nhân vật ông Diểu được quan sát chủ yếu từ ngoại hình, hành động hay nội tâm qua cái nhìn của ai, ngôi kể nào?

b. Cách sử dụng điểm nhìn, ngôi kể như vậy tạo ưu thế gì trong việc thể hiện nội dung câu chuyện?

Lời giải chi tiết:

Các sự kiện chính của câu chuyện được miêu tả trong các đoạn như sau:

- Mùa xuân, ông Diểu đi săn. Ông đã bắn hạ khi bố.

- Khỉ bố bị thương nặng, khỉ mẹ đã quyết tâm cứu khỉ bố.

- Khỉ con vừa xuất hiện và cướp lấy súng của ông Diểu và cùng rơi xuống vực với khẩu súng trong tay.

- Ông Diểu đã vác khỉ bố về ở trong tình trạng khỉ mẹ lẽo đẽo đi theo sau.

- Ông Diểu đã động lòng ở trước tình trạng éo le và tình cảm sâu đậm của hai vợ chồng nhà khỉ, ông đã băng bó vết thương cho khỉ bố và tha cho nó sống sót.

- Ông Diểu đã trở về nhà ở trong làn mưa xuân đầy dịu dàng và cùng những đoá hoa tử huyền nở rộ mà mấy chục năm chúng mới nở một lần.

a. Nhân vật ông Diểu thể hiện chủ yếu qua hành động và tâm trạng mà tác giả thể hiện thông qua ngôi kể thứ ba.

b. Cách sử dụng ngôi kể thứ ba như vậy đã giúp cho tác giả có thể thể hiện được nội dung của câu chuyện một cách hiệu quả hơn. Những hành động, tư duy và cảm xúc của nhân vật trong câu chuyện được tường thuật rõ ràng, và qua cách này, người đọc có thể nắm bắt thông điệp mà tác giả muốn truyền tải một cách rõ ràng.

3.2 Câu 2 trang 21 SGK Văn 11/2 Chân trời sáng tạo 

Cách phản ứng của bầy khỉ trong truyện cho thấy điểm gì đặc biệt trong mối quan hệ giữa các thành viên của gia đình khỉ? Sự thay đổi thái độ đối với bầy khỉ thể hiện nét tính cách nào của nhân vật ông Diểu?

Lời giải chi tiết:

- Cách bầy khỉ phản ứng trong truyện thể hiện mối quan hệ đặc biệt giữa các thành viên trong gia đình khỉ. Khi khỉ đực bị thương, khỉ cái và khỉ con đã thể hiện những hành động và thái độ đáng kinh ngạc, làm cho người đọc thấy được tình cảm đáng quý của gia đình khỉ. Đây là một tình cảm gia đình mà không gì có thể chia cắt, nó vượt qua mọi khó khăn. Khỉ cái luôn tỉ mỉ quan sát mọi hành động của ông Diểu đối với khỉ đực, và khả năng đối mặt với nòng súng của ông Diểu, thậm chí là hy sinh để bảo vệ khỉ đực. Mối tình cảm gia đình này là nguồn động viên mạnh mẽ, và nó đã đánh thức lòng tốt trong ông Diểu

- Sự thay đổi thái độ của ông Diểu đối với bầy khỉ đã phản ánh nên được tính cách lương thiện và tâm hồn đầy tốt đẹp của ông. Điều này đã giúp ông vượt qua lòng tham và cái ác, đồng thời hướng tâm hồn của mình về hành động thiện lành và lương thiện.

3.3 Câu 3 trang 21 SGK Văn 11/2 Chân trời sáng tạo 

Đọc kĩ đoạn “Sự hỗn loạn của cả đàn khỉ….lừa ông sao được?”, liệt kê các câu văn trong đoạn vào bảng sau và nhận xét về sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật (làm vào vở):

Lời giải chi tiết:

→ Sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời của nhân vật tạo ra một cái nhìn đa chiều và sâu sắc về nhân vật chính cũng như về những sự kiện diễn ra xung quanh. Người đọc được phép dễ dàng khám phá mọi khía cạnh của câu chuyện, từ hành động và suy nghĩ đến nội tâm của ông Diểu, và cách kết hợp này tạo nên một trải nghiệm đa dạng, hấp dẫn và thú vị cho độc giả.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

3.4 Câu 4 trang 21 SGK Văn 11/2 Chân trời sáng tạo 

Trong quan niệm của người kể chuyện, “muối của rừng” kết tinh từ đâu và chủ yếu được gửi gắm trong hình ảnh, chi tiết nào?

Lời giải chi tiết:

- Trong quan niệm của người kể chuyện, “muối của rừng” là biểu tượng của lòng trắc ẩn, lòng tốt, và khát khao hướng đến điều thiện. Khi con người có lòng trắc ẩn, thực hiện những việc tốt lành, họ sẽ gặt hái được may mắn.

- Hình ảnh “muối của rừng” chủ yếu được gửi gắm thông quá những hình ảnh, chi tiết mà nhân vật ông Diểu đầy buồn bã và ngồi sụp xuống nhìn “con khỉ đực nằm dài trên vạt cỏ ướt” và “buồn bã tê tái đến tận đáy lòng”, “cay cay sống mũi” khi ông chứng kiến cả hai con khỉ. Ông đã quyết định “phóng sinh” cho con khỉ đó chính bởi bản thân ông cũng đã tự nhận ra “Hóa ra ở đời, trách nhiệm đè lên từng mỗi sinh vật quả thật nặng nề”. Ông cũng trở về cùng với hai bàn tay trắng và với cơ thể trần truồng với phần người trong ông đã trỗi dậy và thắng thế.

→ Sự thức tỉnh trong lương tâm của con người.

3.5 Câu 5 trang 21 SGK Văn 11/2 Chân trời sáng tạo 

Theo bạn, truyện ngắn Muối của rừng hấp dẫn bởi nội dung câu chuyện hay cách kể chuyện? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

Theo em, truyện ngắn “Muối của rừng” đã thu hút bởi nội dung cuốn hút cùng cách kể chuyện tài hoa của tác giả. Trong truyện, tác giả không chỉ đơn thuần kể về cuộc đi săn của ông Diểu mà còn khéo léo truyền đạt những triết lý sâu sắc về cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, giữa con người và tự nhiên. Con người thường xuyên đối mặt với thế giới tự nhiên, và trong cuộc hành trình này, họ phải thay đổi, vượt qua những định kiến và ảo tưởng mà họ tự xây dựng. Cuối cùng, họ tìm thấy sự thiên lương thuần khiết bên trong mình.

Ngoài giá trị về nội dung, giá trị nghệ thuật của cách kể chuyện cũng đóng vai trò quan trọng trong thành công của tác phẩm. Nguyễn Huy Thiệp sử dụng nhiều hình ảnh ước lệ mang tính triết học sâu sắc trong một phong cách viết lạnh lùng, kiêu kỳ. Cách tạo hình nhân vật và xây dựng tình huống trong truyện là độc đáo, không giống với bất kỳ tác phẩm nào khác. Việc Nguyễn Huy Thiệp đưa ra một tình huống một ông lão đơn độc ra rừng vào một sáng xuân làm điều này tạo ra một điểm đặc biệt nổi bật ở trong tác phẩm.

→ Đọc truyện ngắn “Muối của rừng” để thấy được rằng trong truyện ngắn của tác giả Nguyễn Huy Thiệp không chỉ vẽ lên được những khía cạnh tối tăm và xấu xa của cuộc sống. Trong tác phẩm của ông, chúng ta cũng thấy những nhân cách tốt đẹp và tâm hồn thuần khiết, như những nguồn sáng trong bức tranh số phận con người.

3.6 Câu 6 trang 21 SGK Văn 11/2 Chân trời sáng tạo 

Theo bạn, cách quan sát và thể hiện mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên trong hai truyện ngắn Muối của rừng (Nguyễn Huy Thiệp, 1986), Chiều sương (Bùi Hiển, 1941) có những điểm tương đồng, khác biệt nào? Từ thời điểm sáng tác, bối cảnh văn hóa - xã hội của mỗi truyện, hãy lí giải sự tương đồng và khác biệt ấy?

Lời giải chi tiết:

- Điểm tương đồng: Cả hai tác giả đều lành lạnh trong việc xây dựng tình huống, đặt con người vào bối cảnh thiên nhiên, và thông qua cuộc tương tác, những mâu thuẫn, và tiếp xúc với tự nhiên, họ đưa ra những suy tư và tư duy sâu sắc, mang lại sự hiểu biết cho cả nhân vật và độc giả. Điều đặc biệt là cả hai tác giả không tách biệt miêu tả về thiên nhiên và con người, mà luôn đồng điệu chúng, tạo nên sự đan xen và phản ánh sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên.

- Điểm khác biệt :

+ Trong tác phẩm truyện ngắn Muối của rừng (Nguyễn Huy Thiệp, 1986), 

+ Còn trong tác phẩm truyện ngắn Chiều sương (Bùi Hiển, 1941), tác giả đã xây dựng tình huống thiên nhiên mạnh mẽ quật ngã con người. Tuy vậy, những con người sống nhờ vào biển cả có sự gắn bó sâu sắc với biển khơi cho dù đôi khi biển có giận giữ và tạo ra thử thách cho con người. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong tác phẩm của Bùi Hiển là mối quan hệ thắm thiết, bảo vệ và đùm bọc lẫn nhau. 

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết soạn bài Muối của rừng sách Chân trời sáng tạo lớp 11 tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Chiều sương 
• Soạn bài ôn tập trang 140 Ngữ văn 11 chân trời sáng tạo
• Soạn bài Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học (kịch bản văn học) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bộ phim)