Tìm hiểu về sự phát sinh loài người

1. Quá trình sự phát sinh loài người hiện đại 

1.1 Bằng chứng về nguồn gốc loài người 

a. Bằng chứng giải phẫu so sánh

- Cấu tạo cơ thể người và động vật có xương sống có sự tương đồng ở phần đầu, cột sống và các chi... 

- Cơ thể người cũng tương tự như động vật có vú như đều có lông mao, có vú, đẻ con và nuôi con bằng sữa... Sự sắp xếp các cơ quan nội tạng cũng như cấu tạo của các cơ quan về cơ bản là giống nhau. 

b. Bằng chứng phôi sinh học: 

- Phôi thai của con người có các đặc điểm tương đồng với phôi thai của một số loài động vật có xương sống như cá, kì nhông, rùa, chuột, lợn. Đặc biệt có nhiều điểm tương đồng nhất với các loài khỉ và vượn. 

+ Phôi thai con người khi 18-20 ngày tuổi có khe mang giống phôi cá, khi đến 1 tháng tuổi thấy não người gồm 5 phần sắp xếp giống như não cá

+ Đến tháng thứ 2, phôi người có đuôi cá

+ Tháng 5-6 có lông rậm => tháng 7 rụng lông. 

- Hiện tượng lại tổ: Một số trường hợp con người có đuôi và lông rậm. Điều này chính là hiện tượng lại tổ do sự phát triển không đồng đều của phôi khiến một số cơ quan trở lại tính chất của tổ tiên động vật. 

c. Bằng chứng tế bào học và sinh học phân tử: 

- Tế bào là đơn vị tổ chức sống cơ bản nhất của cơ thể, cơ thể người và động vật đều được cấu tạo từ một hay nhiều tế bào. Các tế bào này đều có các phần là màng sinh chất, tế bào chất và nhân. 

- ADN của người và các loài động vật đều gồm 4 loại nucleotit A, T, G, X. Các protein đều được cấu tạo từ 20 loại axit amin. 

- ADN của người và tinh tinh có độ tương đồng lên đến gần 98% 

d. So sánh giữa vượn người và con người 

- Giống nhau: 

+ Cơ thể người và vượn người gần giống nhau về kích thước như chiều cao từ 1,5m đến 2m, cân nặng trung bình từ 70 - 200 kg. Đều không có đuôi và đi bằng 2 chân. 

+ Bộ xương có các điểm tương đồng như đều có 12-13 cặp xương sườn, có 5-6 đốt sống cùng. Bộ răng đều có 32 chiếc. 

+ Cả người và vượn người đều có 4 nhóm máu A, B, AB và O, có hemoglobin giống nhau. 

+ Bộ gen của người và tinh tinh đồng nhất lên đến 98%. 

+ Người và vượn người có đặc tính sinh sản tương tự nhau. Đều có chu kì kinh nguyệt, thời gian mang thai và đặc tính chăm sóc con non như nhau. 

+ Vượn người có một số tập tính giống con người như biết biểu lộ tình cảm, cảm xúc vui, buồn, giận dữ... Vượn người biết sử dụng một số công cụ thô sơ như cành cây, đá để kiếm thức ăn. 

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được các thầy cô lên lộ trình ôn tập ngay từ sớm nhé! 

- Khác nhau: 

=> Mặc dù người và vượn người có nhiều đặc điểm tương đồng và có chung nguồn gốc nhưng tổ tiên của con người và vượn người lại tiến hóa theo hai hướng hoàn toàn khác nhau nên vượn người hiện nay không phải là tổ tiên của con người. 

1.2 Sự phát sinh loài người hiện đại

a. Vượn người hóa thạch

- Tên khoa học là Driopitecus

- Xuất hiện cách đây 18 triệu năm, sống chủ yếu trên cây và là tổ tiên của người vượn. 

b. Người vượn

- Tên khoa học là Australopitecus, sống cách đây khoảng 8 triệu năm.

- Hộp sọ người vượn khoảng 500 - 700 cm³, đi khom và biết dùng các công cụ có sẵn để tìm kiếm thức ăn. 

Combo sổ tay hot nhất của VUIHOC giúp bạn tổng hợp kiến thức các môn học dễ dàng hơn, phục vụ cho quá trình ôn tập thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia tốt nhất. 

c. Người cổ Homo

- Người khéo léo (Homo habilis): Sống cách đây khoảng 1,8 đến 2 triệu năm, có chiều cao khoảng 1,5m và cân nặng từ 25 - 50 kg, kích thước hộp sọ khoảng 600 - 800 cm³. Người khéo léo đã đi được bằng 2 chân, sống bầy đàn và biết chế tạo các công cụ bằng đá. 

- Người đứng thẳng (Homo erectus): Sống cách đây 1,8 triệu năm và đã tuyệt diệt cách đây 200.000 năm. Người đứng thẳng cao khoảng 1,6m, cân nặng khoảng 60kg. Kích thước hộp sọ từ 900 - 1000 cm³. Người đi thẳng hoàn toàn, biết dùng lửa và chế tạo công cụ từ đá. Các nhà khoa học cho rằng người đứng thẳng đã tiến hóa phân nhánh thành nhiều loài khác, trong đó có người hiện đại.

- Người Nêanđectan (Homo neanderthalensis): Sống khoảng 150.000 năm trước và bị tuyệt chủng bởi sự cạnh tranh với người hiện đại cách đây khoảng 30.000 năm. Chiều cao khoảng 1,6m, kích thước hộp sọ là 1400 cm³, xương hàm giống người hiện đại, sống thành đàn trong hang đá. Người Nêanđectan có thể sử dụng thành thạo lửa, đàn ông đi săn còn đàn bà hái lượm. Người Nêanđectan có công cụ đá tinh vi như dao sắc và rìu mũi nhọn, đã có đời sông văn hóa.  

d. Người hiện đại

- Các nhà khoa học cho rằng: " Người hiện đại phát sinh ở Châu Phi khoảng 160.000 năm trước rồi phát tán sang các châu lục khác". 

- Người hiện đại bắt nguồn từ chi người cổ Homo erectus bởi trong chi Homo đã tìm kiếm được 8 hóa thạch khác nhau và chỉ còn duy nhất người hiện đại còn tồn tại cho đến hiện nay. 

2. Người hiện đại và sự tiến hóa văn hóa, xã hội 

- Sự tiến hóa sinh học đã đem lại cho con người những đặc điểm thích nghi như sau: 

+ Bộ não phát triển hơn => tư duy, ngôn ngữ phát triển 

+ Bàn tay linh hoạt hơn: Ban đầu, đôi bàn tay chỉ biết sử dụng những công cụ bằng đá thô sơ => sử dụng lửa => biết chế tạo quần áo => chế tạo nơi ở, trú ẩn => hình thành làng mạc, đô thị => tiến hóa văn hóa. Như vậy tiến hóa văn hóa là sản phẩm của tiến hóa sinh học. 

+ Tiến hóa văn hóa giúp con người trở thành vị trí thống trị trong tự nhiên, ảnh hưởng trực tiếp đến sự tiến hóa của các loài khác và có khả năng điều chỉnh chiều hướng tiến hóa của chính mình 

+ Những sự tiến bộ về công nghệ mà con người dần dần ít phụ thuộc vào tự nhiên hơn. 

Nắm trọn kiến thức Sinh học 12 ôn thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia ngay!!! 

Trên đây là toàn bộ kiến thức về bài học sự phát sinh loài người thông qua các bằng chứng về nguồn gốc và sự phát triển của loài người về mặt văn hóa và xã hội. Hy vọng bài viết đã cung cấp đầy đủ các thông tin về bài học và là nguồn tài liệu tham khảo Sinh học 12 trong quá trình ôn thi tốt nghiệp THPT cho các em. Để học thêm nhiều kiến thức của các môn học khác, các em hãy truy cập trang web vuihoc.vn nhé! 

>> Mời bạn tham khảo: 

• Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất
• Nguồn gốc sự sống
• Tiến hóa lớn