Soạn bài bắt sấu rừng U Minh hạ - Ngữ Văn 12

1.Soạn bài bắt sấu rừng U Minh hạ phần tác giả 

1.1 Cuộc đời nhà văn Sơn Nam 

- Nhà văn Sơn Nam tên thật là Phạm Minh Tài sinh ngày 11 tháng 12 năm 1926 tại Kiên Giang và mất ngày 13 tháng 8 năm 2008. 

- Ông lớn lên tại quê nhà Kiên Giang và học trung học ở Cần Thơ. 

- Năm 1945, ông tham gia Thanh niên Tiền Phong rồi sau đó công tác tại Hội văn hóa cứu quốc tỉnh, phòng văn nghệ ban Tuyên huấn Xứ ủy Nam Bộ. 

- Bút danh Sơn Nam của ông mang ý nghĩa tưởng nhớ đến người phụ nữ đồng bào Khơ me đã cho ông bú thời thơ ấu. Sơn là một họ lớn của dân tộc Khơ me, còn Nam có nghĩa là người phương Nam. 

- Năm 1955, ông lên Sài Gòn và làm cộng tác viên với các báo như Công Lý, Ánh Sáng, Lẽ Sống… 

- Năm 1960-1961 ông bị chính quyền Ngụy bắt và giam tại nhà tù Phú Lợi. Khi ra tù, ông tiếp tục các hoạt động sáng tác và làm báo

- Sau 1975 ông hoạt đột ở lĩnh vực văn hóa văn nghệ và trở thành hội viên của Hội nhà văn Việt Nam

- Ông là nhà văn gốc Nam Bộ duy nhất được Trung Ương mời ra Bắc sống nhưng ông từ chối và về Rạch Giá sinh sống. 

1.2 Sự nghiệp của nhà văn Sơn Nam 

- Tác giả Sơn Nam để lại rất nhiều tác phẩm văn học và thơ ý nghĩa. Hai tập thơ đầu tay của ông là tập Lúa reo năm 1948 và tập Cho lòng em vui năm 1950.

- Một số truyện ngắn của ông có thể nhắc đến như Bên rừng cù lao Dung và Tây đầu đỏ đều giành giải nhất trong cuộc thi do ủy ban kháng chiến Nam Bộ tổ chức, truyện ngắn Hương rừng Cà Mau… 

- Các tác phẩm truyện dài tiêu biểu như Bà chúa Hòn, Vạch một chân trời, Xóm Bàu Láng…

- Toàn bộ các tác phẩm của nhà văn Sơn Nam đã được NXB trẻ mua tác quyền trọn đời.

2. Soạn bài bắt sấu rừng U Minh hạ phần tác phẩm 

1.1 Xuất xứ truyện ngắn 

- Bắt sấu rừng U Minh hạ là một trích đoạn trong tập truyện ngắn “ Hương rừng Cà Mau” xuất bản lần đầu tiên năm 1962. 

1.2 Bố cục tác phẩm 

- Bắt sấu rừng U Minh hạ có thể chia bố cục thành 2 đoạn bao gồm: 

• Phần 1: Từ đầu đến đoạn “ của mình ngoài Huế”: Kể về chuyện ông Năm Hên chèo thuyền đến làng Khánh Lâm bắt cá sấu 

• Phần 2: Đoạn còn lại: Tư Hoạch kể lại chuyện bắt sấu của ông Năm Hên. 

1.3 Tóm tắt 

Ông Năm Hên là người thợ già chuyên bắt cá sấu có tiếng ở Kiên Giang. Trong một lần nghe được tin có cá sấu ở ngọn rạch Cái Tàu, ông Năm đã chèo thuyền xuống địa phận làng Khánh Lâm để bắt. Nguyên nhân ông Năm Hên gắn bó với nghề bắt sấu không phải vì tiền tài mà là một phần ông muốn giúp dân và một phần ông muốn trả thù cho người anh trai bị cá sấu bắt đi trước kia. Vào buổi sáng, Tư Hoạch là người dẫn ông Năm Hên đến ao cá sấu thế mà đến buổi chiều, ông Năm trở về với 45 con cá sấu nối đuôi nhau theo thuyền của ông. Tư Hoạch, người theo ông Năm đi bắt sấu đã kể lại cách bắt sâu phi phàm của ông Năm cho người dân, ai nghe thấy cũng phải kính phục và tôn ông Năm Hên là “ bậc thầy bắt sấu xứ này”. 

1.4 Giá trị nội dung

- Ca ngợi thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ và đầy bí ẩn nhưng cũng tiềm tàng không ít những hiểm nguy và thử thách. 

- Hình ảnh những con người nơi đây giản dị, mộc mạc nhưng cũng rất phóng khoáng và giàu tình cảm. Đồng thời cũng ca ngợi sự thông minh, bản lĩnh gan dạ và tài hoa của đồng bào Nam Bộ 

1.5 Giá trị nghệ thuật 

- Cách kể chuyện tự nhiên, chân thật và lôi cuốn của tác giả. Đặc biệt khi ông sử dụng điểm nhìn trần thuật khiến cho câu chuyện trở lên khách quan hơn. 

- Cách sử dụng ngôn ngữ sống động, đậm chất Nam Bộ 

3. Hướng dẫn soạn bài bắt sấu rừng U Minh hạ 

3.1 Câu 1: Trang 55 - SGK Ngữ Văn 12 tập 2 

Qua tác phẩm trên, thiên nhiên và con người vùng U Minh Hạ hiện lên với những đặc điểm nổi bật nào?

- Thiên nhiên vùng đất U Minh hạ là một thế giới vô cùng rộng lớn, bao la và có đủ thứ kỳ lạ qua cách miêu tả của nhà văn Sơn Nam

• Rừng U Minh kênh rạch nhiều, nước mênh mông, rừng tràm thì xanh biếc trải rộng cả u minh

• Khu rừng có nhiều động vật, đặc biệt là thú dữ như cá sấu, heo rừng, cọp beo… 

• Cá sấu thường đi ngược sông vào rừng tràm sống. Ao cá sấu được miêu tả “ nhiều như trái mù u rụng” 

• Những con rạch đặc biệt mang tên đầy lý thú, kì bí như đầu sấu, lưng sấu, bàu sấu…

- Con người vùng đất U Minh đều là những người lao động với những đặc điểm như sau: 

• Người dân ở đây có sức sống vô cùng mãnh liệt: Họ là những người đã bám trụ với mảnh đất này từ đời này sang đời khác mặc dù đây là mảnh đất đầy rẫy hiểm nguy và thử thách

• Con người ở đây giàu tình cảm, tình nghĩa: Minh chứng là ông Năm Hên dùng cả cuộc đời bắt sấu để trả thù cho anh trai bị cá sấu bắt đi và giúp đỡ người dân nơi đây chứ không vì tiền bạc hay của cải, hình ảnh những cụ già sụt sùi khi nhớ đến ông bà, tổ tiên, hình ảnh bạn bè phải táng thân chốn rừng sâu nước độc vì cuộc sống kiếm ăn… 

• Con người nơi đây cũng rất can đảm, gan góc và trí dũng: hình ảnh trai làng bẫy cọp, săn heo, ông Năm Hên bắt hàng chục con sấu… 

3.2 Câu 2 Trang 55 - SGK Ngữ Văn 12 tập 2 

Phân tích tính cách tài nghệ của nhân vật Năm Hên. Bài hát của Năm Hên gợi cho anh chị cảm nghĩ gì?
a. Phân tích tính cách của ông Năm Hên 

- Tính cách: 

• Ông Năm Hên là con người giản dị nhưng cũng rất phóng khoáng qua các chi tiết “một chiếc xuồng ba lá”, “ có vỏn vẹn một lọn nhang trầm” “ một hũ rượu”

• Ông Năm Hên sống khiêm tốn: “ tôi không tài giỏi”, “ chỉ có chút mưu mẹo” 

• Ông sống tình cảm và nghĩa hiệp: không muốn làm giàu từ nghề bắt sấu, bắt chỉ vì muốn giúp người dân, bắt vì muốn trả thù cho anh trai bị cá sấu bắt đi

• Ông là người tài giỏi, gan góc khi chỉ có một mình mà bắt được hàng chục con cá sấu. 

- Tài nghệ bắt sấu tài giỏi của ông Năm:  

• Bản lĩnh bắt cá sấu đầy thông minh: ông đốt đám sậy để ép cá sấu lên bờ rồi dồn chúng vào con đường đã đào sẵn. Ông khóa miệng sấu, cắt gân đuôi rồi trói thúc hai chân sau, chỉ để hai chân trước cho bơi theo thuyền trở về. 

=> Tài nghệ bắt sấu của ông Năm Hên được người dân vùng U Minh công nhận và bái phục  và coi ông là “ bậc thầy xứ này” về bắt sấu 

b. Cảm nghĩ về bài hát của ông Năm Hên 

- Bài hát của ông Năm thể hiện sự tiếc nuối và cảm thông trước những mất mát và hy sinh của người dân lao động ở vùng đất này. 

- Bài hát cũng là cách để xoa dịu những linh hồn bất hạnh, phải bỏ mình vì kiếm miếng cơm ở rừng U Minh. 

Học văn dễ dàng hơn với cuốn sổ tay tổng hợp kiến thức Ngữ Văn 12 đầy đủ nhất! 

3.3 Câu 3 Trang 55 - SGK Ngữ Văn 12 tập 2 

Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện, sử dụng ngôn ngữ của Sơn Nam trong tác phẩm.

- Nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện: Nhà văn Sơn Nam có cách kể chuyện hấp dẫn, tự nhiên và sinh động. Cho người đọc cảm nhận được sự hùng vĩ của rừng U Minh cũng như cuộc chiến bắt sấu nghẹt thở vì kịch tính. 

- Ngôn ngữ nhà văn Sơn Nam sử dụng trong tác phẩm đậm màu sắc Nam Bộ, đây cũng là màu sắc ngôn ngữ của phần lớn nhà văn Nam Bộ.

- Hình ảnh thiên nhiên trong Bắt sấu rừng U Minh hạ được miêu tả rất chân thực, cho người đọc như thấy được bản thân đang nhìn thấy rừng U Minh hạ vậy. 

3.4 Câu 4 Trang 55 - SGK Ngữ Văn 12 tập 2 

Cảm nhận của anh chị về vùng đất và con người miền cực nam Tổ quốc qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh Hạ.

Qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh Hạ chúng ta càng hiểu thêm về vùng đất và con người ở miền cực nam Tổ Quốc. Qua đó, chúng ta thấy được những điều thú vị về vùng đất và con người nơi đây. Đó là vùng đất với đầy rẫy hiểm nguy, nhưng cũng là vùng đất đã nuôi lớn những con người can trường, dũng cảm. Đứng trước thiên nhiên rộng lớn, hoang sơ và hùng vĩ, chúng ta càng cảm thấy yêu quý hơn những người dân cần cù, tài trí. 

>>> Giải pháp học và ôn tập thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia - Khóa học PAS THPT <<< 

Hy vọng qua hướng dẫn soạn bài Bắt sấu rừng U Minh Hạ, các em có thể chuẩn bị tốt kiến thức cho bài học ở trên lớp. Để đọc thêm nhiều bài soạn văn 12 và kiến thức các môn học khác, các em hãy truy cập vuihoc.vn hằng ngày nhé! 

>> Mời các bạn xem thêm: 

• Soạn bài rừng Xà Nu
• Soạn bài nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi