Soạn bài Con gà thờ| Văn 12 tập 1 chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Con gà thờ: Trước khi đọc 

1.1 Tìm hiểu về tác giả Ngô Tất Tố

a. Tiểu sử

- Ngô Tất Tố (1893 – 1954), quê tại làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (nay thuộc địa phận Đông Anh, ngoại thành của Hà Nội).

- Ông xuất thân là một nhà nho gốc nông dân và là một học giả với rất nhiều công trình triết học và văn học cổ có giá trị cao; một nhà báo nổi tiếng với khá nhiều bài mang khuynh hướng dân chủ tiến bộ và giàu tính chất chiến đấu; một nhà văn hiện thực vô cùng xuất sắc chuyên viết về chủ đề nông thôn trước cách mạng.

- Sau cách mạng nhà văn đã tận tụy trong công tác tuyên truyền văn nghệ nhằm phục vụ kháng chiến chống Pháp, ông đã phải hy sinh trên đường công tác ở sau lưng địch. 

b. Sự nghiệp văn học

* Tác phẩm chính

Ông để lại rất nhiều tác phẩm có giá trị cao thuộc nhiều thể loại tiêu biểu như là:

- Các tiểu thuyết: Tắt đèn (năm 1939), Lều chõng (năm 1940) ...

- Các phóng sự: Tập án cái đình (năm 1939); Việc làng (năm 1940) ...

=> Trong đó, phải kể đến Tắt đèn, được coi là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố

* Phong cách nghệ thuật

- Là một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về đề tài người nông dân và nông thôn vào trước Cách mạng. Ông được mệnh danh là nhà văn của nông thôn và của người nông dân lao động Việt Nam.

- Ngòi bút hướng đến khám phá và phát hiện ở nhân dân lao động những đức tính vô cùng tốt đẹp.

c. Giải thưởng

Với những đóng góp hết sức lớn lao của bản thân cho nền văn học nghệ thuật nước nhà, Ngô Tất Tố đã vinh dự được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn hoá nghệ thuật đợt 1 vào năm 1996.

1.2 Trả lời câu hỏi trước khi đọc 

Bạn cho biết tục thờ cúng thường gắn với thái độ và tình cảm gì?

Phương pháp giải:

Liên hệ bản thân để có thể trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Tục thờ cúng thường gắn liền với những thái độ và tình cảm như sau:

a)  Lòng thành kính và tôn nghiêm:

- Thể hiện được sự tôn trọng đối với những vị thần linh, tổ tiên cùng với những người có công với đất nước và gia đình.

- Mong muốn được cầu phước, cầu bình an, bày tỏ được tấm lòng biết ơn và tưởng nhớ.

b) Lòng biết ơn:

- Tưởng nhớ tới công lao của những người đã khuất và những người có công với gia đình, đất nước.

- Biết ơn những gì mà họ đã hy sinh để cho thế hệ sau.

c) Lòng tin vào một thế giới tâm linh:

- Tin tưởng vào sự tồn tại của những vị thần linh và tổ tiên.

- Mong muốn được phù hộ và che chở ở trong cuộc sống.

d) Tình cảm gia đình:

- Gắn kết các thành viên ở trong gia đình, tạo sự đoàn kết và yêu thương.

- Giữ gìn truyền thống vô cùng tốt đẹp của gia đình.

e) Lòng yêu nước:

- Tưởng nhớ tới những người đã hy sinh cho nền độc lập tự do của đất nước.

- Gây dựng tinh thần yêu nước và niềm tự hào dân tộc.

>> Xem thêm: Soạn văn 12 Chân trời sáng tạo 

2. Soạn bài Con gà thờ: Trong khi đọc

2.1 Chú ý đến nhận định: “đáng lẽ cũng là bậc sướng”.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần đầu văn bản

Lời giải chi tiết:

- “Đáng lẽ”: Đây là một cụm từ để chỉ sự mong đợi hoặc kỳ vọng. Nó ám chỉ rằng có một điều gì đó cần xảy ra, nhưng lại không thực sự đã xảy ra.

- “Cũng là bậc sướng”: Đây là phần thể hiện về sự phân vân và suy ngẫm. Nó cho thấy rằng mặc dù không phải lúc nào chúng ta cũng cảm thấy hạnh phúc, nhưng thực tế là có những khoảnh khắc vô cùng đáng quý trong cuộc sống.

2.2 Việc cung cấp những thông tin liên quan tới tục lệ “lên lão” trong đoạn này có tác dụng như thế nào đối với thiên phóng sự?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải sao cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

Việc cung cấp thông tin về tục lệ “lên lão” ở trong đoạn văn không chỉ giúp cho người đọc hiểu rõ hơn về bối cảnh cũng như đời sống văn hóa của làng quê mà còn giúp làm nổi bật được tính cách lẫn quan điểm của nhân vật “ông chủ” - người vừa muốn tuân thủ theo truyền thống nhưng cũng không kém về sự cầu kỳ và đua đòi.

2.3 Câu này là lời kể, lời nhận xét hay là bình luận?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải sao cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

Câu này chính là lời bình luận

2.4 Những chi tiết trong đoạn này thể hiện điều gì ở trong cách đối xử với gà và với người của nhân vật “ông chủ”?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại văn bản sau đó đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

Ông chủ coi trọng con gà cúng hơn là bà cụ - chính là bà mẹ của ông ta. Từ đó cho thấy, ông chủ là một người rất mê tín dị đoan, coi trọng việc cúng bái hơn cả việc chăm sóc người đã đẻ ra chính bản thân mình. Ông ta mải chạy theo những hủ tục và lệ làng lạc hậu, có thể thấy rõ thông qua việc ông ta đối xử với con gà cùng với bà mẹ của mình.

2.5 Việc tác giả thuật lại một cách hết sức chi tiết cách luộc nhà nhằm mục đích gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải sao cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

Giúp cho thiên phóng sự chân thực và làm hấp dẫn hơn thông qua cách luộc gà độc đáo.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

3. Soạn bài Con gà thờ: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết được văn bản trên thuộc về thể loại phóng sự?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

- Văn bản đã ghi lại những sự việc ở trong tục “lên lão" của một ngôi làng nọ, tục lệ ấy có liên quan tới tín ngưỡng của làng này. 

- Có số liệu xác thực về số cân nặng của con gà được sử dụng để thờ cúng.

- Miêu tả về hành động luộc gà vô cùng độc đáo.

- Thủ pháp tâm lý cùng với cách miêu tả cận cảnh.

3.2 Câu 2 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Liệt kê những sự việc chính theo trình tự đã được thuật lại trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

- Nhân vật “ông chủ" đã mua đôi gà cúng về để làm tục lệ “lên lão"

- Nhân vật “ông chủ" đã chăm nuôi đôi gà cúng và yêu cầu tất cả mọi người trong gia đình phải gọi “gà" là “người"

- Đôi gà cúng có thể sống sót qua trận gió bắc.

- “Ông chủ" nuôi gà dựa theo phương pháp bào chế: luyện cám như luyện thuốc tễ và đem viên lại mỗi viên với độ lớn bằng đầu ngón tay sau đó mớm cho gà ăn

- Đôi gà lớn rất nhanh và đạt được số cân nặng đúng với ước mong của ông chủ khiến cho ông ta vô cùng hài lòng, “ông chủ" cảm thấy hết sức mãn nguyện với tục “lên lão" của mình

3.3 Câu 3 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Xác định ngôi kể cùng với điểm nhìn trong văn bản và nêu ra tác dụng của ngôi kể, điểm nhìn đó.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

- Ngôi kể là ngôi thứ nhất

- Điểm nhìn chính là nhân vật trong văn bản

→ Tác dụng: Người kể chuyện đã xưng “tôi" và trực tiếp kể lại những gì được chứng kiến, trải qua. 

3.4 Câu 4 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Liệt kê một vài ví dụ về lời miêu tả, lời kể và lời bàn luận - trữ tình của nhân vật “tôi" sau đó nêu tác dụng của cách kết hợp giữa miêu tả với trần thuật trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

“Ở thôn quê, như vậy cũng là tiên cách. Quan bất phiền, dân bất nhiễu, suốt năm lúc nào cũng ung dung.”

→ Nhân vật “tôi" đã bàn luận về “ông chủ"

“Đôi gà mới lạ làm sao! Nó lớn bằng con chim câu và trọc lông lốc như đầu ông sư. Từ cổ đến đuôi toàn là thứ thịt đỏ hỏn, lơ thơ điểm ít sợi lông tơ. Mỗi con ở hai vút cánh, đều có hai cái lông cánh lớn bằng vảy ốc và cong vểnh lên như miếng cau khô để ngửa.”

→ Nhân vật “tôi" đã miêu tả, kể và bàn luận về sự lạ lùng của đôi gà cúng

3.5 Câu 5 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Nêu ít nhất hai ví dụ về chi tiết cùng với sự kiện hiện thực và thái độ, đánh giá của người viết đối với những chi tiết đó. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

“Mỗi con gà đó, từ cổ đến chân có thể cao đến gần hai thước, hai cánh của nó cũng phải đến hơn một thước, tôi không hiểu rằng luộc vào nồi nào cho vừa, nhưng vẫn yên lặng để xem họ làm ra sao.”

→ Thái độ rất tò mò, muốn được quan sát cách luộc con gà cúng của người viết

“Nửa đêm, cả sáu nồi nước đều sủi. Người ta liền bưng cả hai mâm gà xuống đó. Dưới hai ngọn đèn dây sáng như ban ngày, năm sáu cái gáo chĩa vào các nồi múc nước dội từ đầu gà trở xuống. Và cứ dội luôn như thế không lúc nào ngơi, hết nồi nước ấy, họ lại nấu nồi nước khác, trong bếp không lúc nào không sẵn nước sôi. Giội đến gần sáng thì gà vừa chín. Té ra cái kiểu luộc gà của họ là vậy."

→ Quá trình luộc một con gà cúng

3.6 Câu 6 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Xác định chủ đề cùng với cảm hứng chủ đạo và thông điệp của văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

Chủ đề: lên án hủ tục cổ hủ của làng quê Việt Nam vào trước cách mạng tháng Tám

Cảm hứng chủ đạo: lên án, phê phán và chế giễu

Thông điệp: tác giả đã lên án những hủ tục lạc hậu mà ăn sâu vào trong tâm trí những nông dân cần cù và chất phác nơi đây, họ xem đó là một điều hiển nhiên phải thực hiện. Nếu như người dân thực hiện tốt những hủ tục ấy, người đó sẽ được mọi người ca tụng hết lời. Thiên phóng sự đã thể hiện rất đầy đủ ý nghĩa của câu tục ngữ “Phép vua còn thua lệ làng", tố cáo những hủ tục cổ hủ của chốn làng quê sau đó gửi gắm những giá trị nhân sinh vô cùng sâu sắc, quý giá.

3.7 Câu 7 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Nhận xét về nghệ thuật viết phóng sự của tác giả (sử dụng ngôi kể, thủ pháp miêu tả, trần thuật, điểm nhìn, cách sắp xếp sự kiện chi tiết và ngôn ngữ…) trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng cùng với thông điệp của văn bản

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó đưa ra lời giải cho phù hợp

Lời giải chi tiết:

Cách khai thác các tuyến nhân vật, các sự kiện, điểm nhìn, ngôi kể, cách tố cáo, phê phán… ở trong Con gà thờ là hoàn toàn mới. Phóng sự Con gà thờ đã vẽ nên bức tranh hoàn chỉnh về những sự tồn tại tiêu cực nơi làng quê Việt Nam trong một thời gian khá dài và đến tận ngày nay vẫn còn vẹn nguyên những giá trị ấy. Từ đó, nhà văn đã đưa ra thái độ phủ định gần như triệt để rất nhiều mặt tiêu cực của xã hội lạc hậu. Ông đặt ra vấn đề đó là phải gấp rút cải tạo được bộ mặt của làng quê Việt và giải phóng người nông dân ra khỏi chế độ phong kiến cùng với ý thức hệ phong kiến thối nát.

Trên đây là toàn bộ phần Soạn bài Con gà thờ| Văn 12 tập 1 chân trời sáng tạo. Văn bản đã giúp chúng ta hiểu hơn về chế độ thờ cúng ngày xưa, đồng thời cũng muốn phê phán về sự mê tín, dị đoan thời ấy. Ngoài phần soạn ở trên ra, nếu các em mong muốn được tham khảo thêm những bài soạn văn khác hoặc bài soạn có trong những môn học khác thì hãy nhanh tay truy cập vào website chính thức của VUIHOC để có thể đăng ký nhanh chóng khoá học cho mình và được giải đáp những câu hỏi trực tiếp từ các giáo viên dễ thương với trình độ chuyên môn cao của VUIHOC nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Trên đỉnh non Tản
• Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện, kí hoặc kịch
• Ôn tập trang 98