Soạn bài Những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới

1. Soạn bài Những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới phần Tác giả 

- Võ Nguyên Giáp sinh vào ngày 25 tháng 8 năm 1911 nơi sinh là thị xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

-Võ Nguyên Giáp đã bắt đầu quá trình hoạt động cách mạng bắt đầu từ năm 1925 và đã trở thành một trong những đảng viên đầu tiên phong tiên của những năm đầu thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương.

- Vào tháng 12 năm 1944, ông đã được chủ tịch nước Hồ Chí Minh giao cho nhiệm vụ quan trọng đó chính là thành lập nên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Tháng 8 năm 11945, ông đã trở thành Ủy viên của Ủy ban Quân sự Bắc kỳ, ông cũng là thành viên của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc.

- Trong thời gian sau khi cách mạng tháng Tám thành công, ông đã trở thành Bộ trưởng của Bộ Nội vụ trong thời kỳ Chính phủ lâm thời của đất nước Việt nam Dân chủ Cộng hòa. Vào khoảng thời gian năm 1948, Võ Nguyên Giáp đã được phong hàm lên Đại tướng và cũng trở thành Tổng Tư lệnh Quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam.

- Ông là người đã từng trực tiếp chỉ huy trong chiến dịch Biên giới diễn ra vào năm 1950, chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra vào năm 1954 và chiến dịch Hồ Chí Minh diễn ra vào năm 1975.

- Đại tướng Võ Nguyên Giáp giữ vai trò là Ủy viên Bộ chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam trong những năm 1951-1982, đồng thời giữ chức vị Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trong những năm 1946-1980, giữ vai trò Phó thủ tướng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong những năm từ 1978-1992.

- Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một trong những nhà lãnh đạo vô cùng kiệt xuất, xuất sắc nhất của cách mạng của Việt Nam. Cuộc đời của ông luôn gắn liền và song hành cùng những chặng đường lịch sử oanh liệt của dân tộc ta trong khoảng thời gian thế kỉ XX.

- Cùng với những tư tưởng đi đầu và tầm văn hóa vĩ đại, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tái hiện lại những khoảnh khắc tuyệt vời trong chặng đường lịch sử oanh liệt của dân tộc ta trong rất nhiều các tác phẩm hồi ký (do chính người khác ghi lại): Những năm tháng không thể nào quên năm 1970; Chiến đấu trong vòng vây năm 1978; Điện Biên Phủ – điểm hẹn lịch sử năm 1944…

2. Soạn bài Những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới phần Tác phẩm 

2.1 Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác 

- Xuất xứ: Tác phẩm Những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới thuộc trong chương thứ XII của tập hồi kí Những năm tháng không thể nào quên (được thể hiện bởi nhà văn Hữu Mai,  tên bài cũng do chính người biên soạn đặt cho).

- Hoàn cảnh sáng tác:

• Tác phẩm được sáng tác vào năm 1970 - trong những năm tháng cực kỳ gay go của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ.

• Tác giả Võ Nguyên Giáp đã hồi tưởng và ghi chép lại những sự kiện lịch sử quan trọng nhất, cũng là những sự kiện mang tính chất bước ngoặt trong Cách mạng Việt Nam từ những ngày bắt đầu trước thời gian Cách mạng tháng Tám năm 1945 cho đến những ngày đầu tiên của những năm 1970.

2.2 Bố cục 

Bố cục bài được chia thành 4 phần:

• Phần 1. Từ đầu cho đến “hai chục vạn quân Tưởng ập vào miền Bắc”: nội dung phần này chính là những hồi tưởng của tác giả về lịch sử của đất nước.

• Phần 2. Tiếp theo đến “những khó khăn càng thêm trầm trọng”: đoạn này đã nói về những khó khăn trong vực lại đất nước sau thắng lại của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

• Phần 3. Tiếp theo đến “ba trăm bảy mươi ki-lô-gam vàng”: đã đưa ra được những biện pháp mới nhằm  khắc phục khó khăn trên.

• Phần 4. Phần còn lại: nói tới Bác Hồ trong trong những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới.

2.3 Giá trị nội dung 

Đoạn trích Những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới đã ghi dấu lại những mốc sự kiện lịch sử quan trọng nhất của đất nước Việt Nam ta ở một thời điểm trọng đại nhất, một giai đoạn đất nước gặp vô vàn những khó khăn nhưng vẫn vượt qua và mang lại những vinh quang cho đất nước.

2.4 Giá trị nghệ thuật 

Hồi ký Những năm tháng không thể nào quên đã mang đậm dấu ấn cá nhân khá là đặc biệt của đại tướng Võ Nguyên Giáp (đặc biệt đến từ những yếu tố cá nhân của đại tướng luôn song hành và  hòa nhập với những cái chung của Đảng và của nhân dân đất nước).

Phương pháp trần thuật và nêu lên cảm nghĩ được xuất phát từ chính vị trí và những điểm nhìn của tác giả -  đại tướng Võ Nguyên Giáp, người chính là đại diện cho cả bộ máy lãnh đạo của Đảng ta, đại diện cho toàn bộ nhân dân, dân tộc trên cả nước nên đã đem lại  tầm khái quát khá to lớn, mang tính chất toàn cảnh cho toàn bộ hồi ký.

3. Hướng dẫn soạn bài Những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới 

Câu 1: Trang 210 sgk ngữ văn 12/1:

Tìm hiểu bố cục của phần trích (các đoạn, ý chính trong từng đoạn.

Trả lời chi tiết: 

Bố cục của đoạn trích bao gồm 4 phần:

• Phần 1. Từ đầu cho đến “hai chục vạn quân Tưởng ập vào miền Bắc”: nội dung phần này chính là những hồi tưởng của tác giả về lịch sử của đất nước.

• Phần 2. Tiếp theo đến “những khó khăn càng thêm trầm trọng”: đoạn này đã nói về những khó khăn trong vực lại đất nước sau thắng lại của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

• Phần 3. Tiếp theo đến “ba trăm bảy mươi ki-lô-gam vàng”: đã đưa ra được những biện pháp mới nhằm  khắc phục khó khăn trên.

• Phần 4. Phần còn lại: nói tới Bác Hồ trong trong những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới.

Câu 2: Trang 210 sgk ngữ văn 12/1:

Để hồi tưởng về những ngày đầu của nước Việt Nam mới, tác giả đã xuất phát từ điểm nhìn hiện tại nào? Những cảm nghĩ cụ thể của tác giả?

Trả lời chi tiết: 

– Ở điểm nhìn hiện tại chính là bối cảnh đất nước Việt Nam vào năm 1970. Thời điểm này là thời điểm mà cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ đang diễn ra căng thẳng nhất, vô cùng cam go và ác liệt.

– Cảm nghĩ của tác giả qua đoạn trích này: so với khoảng 25 năm về trước, tuy là chúng ta khó khăn như thế và lực lượng của chúng ta có sự khác biệt:

+ Vào thời gian năm 1945: “là thời kỳ làm mưa, làm gió của các chủ nghĩa đế quốc”, “gần hai chục vạn quân Tưởng từ mấy ngã ập vào miền Bắc” còn bây giờ tại thời điểm năm 1970, “mỗi hành động kẻ cướp… không tránh khỏi bị trừng phạt”, “mọi cách tô son trát phấn của đế quốc Mỹ với bọn ngụy quyền tay sai ở miền Nam đều rất hoài công vô ích”.

+ Vào thời gian năm 1945 đất nước Việt Nam ta vẫn chưa có tên chính thức trên bản đồ thế giới, toàn bộ Đông Dương khi ấy đều mang tên là Indochina (Vùng giáp giữa ranh giới Ấn Độ – Trung Quốc) thuộc đất Pháp. Còn thời điểm bây giờ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ta đã được biết tới là một đất nước tự do-dân chủ.

=> Tác giả muốn nhấn mạnh thật rõ về những khó khăn, gian khổ mà đất nước ta sẽ phải đối diện trong tương lai của những ngày đầu của nước Việt Nam mới.

Bộ sổ tay tổng hợp kiến thức tất cả các môn học đã có mặt trên kệ sách của các em chưa? Nhanh tay đặt hàng để nhận thật nhiều ưu đãi của VUIHOC nhé!  

Câu 3: Trang 210 sgk ngữ văn 12/1:

Phần trích đã nêu rõ những khó khăn nguy nan của nước Việt Nam mới ra sao?

Trả lời chi tiết: 

- Mặt chính trị:

• Đất nước Việt Nam vừa mới chiến thắng cường quốc lớn mạnh, nằm trong bốn bề đều là hùm sói, phải dốc toàn bộ sức mạnh của quân - dân để đứng lên đấu tranh dũng cảm, mưu trí, phải tìm được mọi cách để sống còn và giành độc lập.

• Chính quyền cách mạng đã được thành lập nhiều ngày nhưng vẫn chưa được một đất nước nào trên thế giới công nhận. Chính quyền Tưởng đã coi chính quyền của Đảng ta chỉ là một chính quyền tồn tại trên thực tế chứ không phải là một chính quyền có sự tồn tại về mặt pháp lý.

- Mặt kinh tế:

• Phần lớn phần ruộng đất ở cùng Bắc Bộ đều bỏ hoang.

• Từ nạn lũ lụt cho đến nạn hạn hán kéo dài ảnh hưởng lớn tới kinh tế.

• Một số các nhà máy của Nhật trả nhưng vẫn chưa hoạt động được.

• Việc buôn bán giao thương với nước ngoài đều bị đình trệ.

• Nạn hàng hóa khan hiếm ngày càng trở nên nghiêm trọng.

- Mặt tài chính: chưa thể phát hành được đồng tiền chính thức của Việt Nam, kho bạc sau khi giành lại từ tay của chính quyền cũ thì chỉ còn lại khoảng một triệu rách, ngân hàng Đông Dương của thực dân Pháp thì luôn bị gây rối loạn về mặt tài chính tiền tệ. Quân Tưởng tung ra nhiều tiền Quan kim ở trên thị trưởng đã khiến cho tài chính và buôn bán ngày càng rơi vào nguy ngập.

- Đời sống, mức sống nhân dân trở nên vô cùng thấp, nhiều người dân không có công việc, nhiều người do thiếu ăn dẫn đến chết đói, dịch bệnh đặc biệt là dịch tả phát sinh, quân Tưởng cũng đem thêm dịch chấy rận lan vào trong nhân dân ta…

Câu 4: Trang 210 sgk ngữ văn 12/1:

Đảng và Chính Phủ được sự ủng hộ của toàn dân đã có quyết sách đúng đắn sáng suốt như thế nào để đưa đất nước vượt qua gian khó?

Trả lời chi tiết:  

- Về mặt chính trị:

• Hệ thống quan lại cũ đã bị Đảng nhà nước ta giải tán, bộ máy chính quyền của thực dân Pháp đã bị đập tan, phá bỏ.

• Mở ra cuộc Tổng tuyển cử trên cả nước để bầu ra Quốc dân đại hội đại diện nhân dân.

• Đưa ra sắc lệnh tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban chấp hành cho đến Trung ương các cấp theo phương thức phổ thông đầu phiếu…

• Bản dự án Hiến pháp đã được công bố để tất cả công dân có thể đóng góp được ý kiến của cá nhân mình vào trong bản Hiến pháp đầu tiên của đất nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

- Về mặt kinh tế - xã hội:

• Giảm được tô 25%, xóa nợ cho toàn bộ nông dân, khôi phục lại sản xuất.

• Ban hành thêm chế độ lao động một ngày làm tám giờ. Chủ của các xí nghiệp, hãng buôn cần phải thông báo trước khi sa thải công nhân, cần phải được ấn định tiền phụ cấp cho công nhân sau khi bị sa thải…

• Toàn dân phải tăng cường học chữ quốc ngữ, học tập và thi cử đều được miễn phí, động viên tinh thần đóng góp trong toàn bộ nhân dân, lập quỹ một cách độc lập, kêu gọi toàn bộ đồng bào hưởng ứng “tuần lễ vàng”...

Câu 5: Trang 210 sgk ngữ văn 12/1:

Trong cả phần trích, đâu là hình tượng tiêu biểu, gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?

Trả lời chi tiết:  

Hình ảnh ấn tượng nhất chính là hình ảnh Bác Hồ, Người đã lãnh đạo bộ máy cầm quyền của Đảng và Nhà nước, người chèo lái con thuyền cách mạng vượt qua bao sóng gió. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã cho chúng ta thấy một vẻ đẹp sáng ngời, cao cả của Bác Hồ hết lòng, toàn tâm toàn ý vì dân, vì nước “ở Người, mọi vấn đề, mọi chuyện của Đảng, của nước, của dân đều trở thành những rung động sâu xa trong tình cảm”. Từ đây thì chính quyền mới của đất nước mới có thể tồn tại và lớn mạnh dần và được như ngày nay, Bác đã chủ trương xây dựng “Với quan hệ giữa những người làm việc trong bộ máy chính quyền mới với nhân dân”. Bác cũng đã đưa ra ba mục tiêu vô cùng  quan trọng “diệt giặc đói, giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”, muốn đạt được ba mục tiêu trên cần phải dựa vào lực lượng và tinh thần của toàn bộ nhân dân cả nước.

Chính quyền mới của nước ta phải làm tất cả mọi công việc “để mưu cầu hạnh phúc cho dân”. Bác viết: “Nước độc lập mà dân không được hưởng hạnh phúc thì độc lập cũng không có nghĩa là gì”. Tác giả cũng đã khái quát lại khá là sâu sắc: “Hạnh phúc cho dân đó là mục đích của việc giành lấy chính quyền và giữ vững chính quyền ấy. Đó chính là lý tưởng của Người, là tấm lòng của Người”. Bác đã đề ra những chủ trương vô cùng kiên quyết chống lại những biểu hiện còn tiêu cực, những khuyết điểm của những người đang làm việc tại các cơ quan. Bác cũng đã viết bài tự phê bình để đăng trên lên các báo, Bác đã vạch ra “cái tệ của việc tham ô” và nói thành thật: “ những sự thành công là nhờ đồng bào cố gắng. Những khuyết điểm kể trên là một tội lỗi của chúng tôi”. Vì những vấn đề đó mà cũng có thể nói như tác giả hồi ký: “Đồng bào ta đã nhận thấy ở Bác Hồ, một hình tượng tượng trưng vô cùng cao đẹp nhất của dân, của nước, của cách mạng…”.

Câu 6: Trang 210 sgk ngữ văn 12/1:

Nghệ thuật viết hồi ký của tác giả có điểm gì đặc biệt?

Trả lời chi tiết: 

Phương pháp trần thuật lại tất cả sự kiện từ điểm nhìn từ chính một người đại diện cho bộ máy lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, chính vì vậy tất cả các sự kiện đã được kể lại thông thường sẽ mang tính chất toàn cảnh, tổng quát, phác họa được những nét lớn, gây ấn tượng sâu sắc với mọi người đọc, nó cũng những tiêu biểu và đại diện cho cảm nghĩ chung của những người lãnh đạo bộ máy nhà nước, Đảng và Chính phủ.

Cách trần thuật như vậy đã làm cho tác phẩm của bác Võ Nguyên Giáp không phải là quyển sách tự thuật về một cuộc đời mà dường như nó là cuốn biên niên sử của cả một dân tộc chúng ta. Thể hồi ký đã khoác trên mình một diện mạo mới và cũng mang một tầm vóc mới.

>>>Giải pháp ôn tập môn Ngữ Văn hiệu quả cùng khóa học PAS THPT của vuihoc <<<

Trên đây, VUIHOC đã cung cấp cho các bạn cách soạn bài Những ngày đầu của đất nước Việt Nam mới và hướng dẫn giải một số những câu hỏi luyện tập trong sách giáo khoa. Ngoài ra, để học nhiều hơn các bài tham khảo Soạn văn 12 và các môn học khác trong chương trình thi tốt nghiệp THPT thì các em hãy truy cập vuihoc.vn ngay bây giờ nhé!

>> Mời các bạn đọc tham khảo thêm: 

• Phân tích bài Ai đã đặt tên cho dòng sông
• Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông
• Soạn bài chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận