Soạn bài Thật và giả| Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Thật và giả: Tìm hiểu chung

1.1 Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Đình Thi

a) Tiểu sử 

- Nguyễn Đình Thi (1924- 2003), ông sinh ra ở Thành phố Luông Pha Băng, nước Lào.

- Ông tham gia kháng chiến chống Pháp và giữ nhiều chức vụ quan trọng của Đảng.

- Nguyễn Đình Thi được xem là một nghệ sĩ đa tài, ông viết tiểu thuyết, kịch, sáng tác nhạc, làm thơ, tiểu luận phê bình, ở mỗi lĩnh vực ông đều có những đóng góp đáng trân trọng.

b) Sự nghiệp văn học

*Phong cách nghệ thuật

- Thơ ông phóng khoáng, tự do mà vẫn sâu lắng, hàm súc, suy tư và chứa nhiều tìm tòi theo hướng hiện đại.

- Văn xuôi của Nguyễn Đình Thi thể hiện chân thực và sâu sắc cuộc chiến đấu kiên cường của nhân dân Việt Nam trong các cuộc kháng chiến. Tác phẩm của ông phản ánh mạnh mẽ tinh thần thời đại, gắn liền với những sự kiện quan trọng trong lịch sử dân tộc cũng như các cuộc kháng chiến.

*Tác phẩm chính

- Thơ: Bài thơ Hắc Hải (1958); Người chiến sỹ (1958); Dòng sông trong xanh (1974); Đất nước (1948 - 1955); Tia nắng (1985); Nhớ; Lá đỏ....

- Tiểu thuyết Thu đông năm nay (1954); Xung kích, Vỡ bờ; Vào lửa (1966); Bên bờ sông Lô (1957), Mặt trận trên cao (1967)...

- Phê bình văn học: Tiểu luận Nhận đường.

- Kịch: Con nai đen (1961); Giấc mơ (1983); Hoa và Ngần (1975); Rừng trúc (1978); Tiếng sóng (1980); Nguyễn Trãi ở Đông Quan (1979); Người đàn bà hóa đá (1980); Cái bóng trên tường (1982); Trương Chi (1983); Hòn Cuội (1983 - 1986).

1.2 Tìm hiểu về vở kịch Con nai đen

Nguyễn Đình Thi bắt đầu viết kịch khá muộn so với các lĩnh vực sáng tạo khác của mình. Đến đầu thập niên 1960, khi gần bước vào tuổi năm mươi, sau thời gian dài miệt mài với cuốn tiểu thuyết Vỡ bờ tập một, ông mới thử sức viết kịch. Động lực đến với kịch của ông xuất phát từ nhu cầu thay đổi trạng thái tinh thần, khi ông tình cờ xem vở múa rối Vua Nai tại quê hương của Cách mạng Tháng Mười. Đây là tiền đề để ông viết nên vở kịch đầu tay Con nai đen.

Năm 1962, Con nai đen ra mắt khán giả tại Nhà hát Lớn Hà Nội dưới sự dàn dựng của đạo diễn kiêm nhà thơ Thế Lữ, và nhanh chóng tạo được tiếng vang lớn. 

Vở kịch này được Nguyễn Đình Thi ghi chú là: “Kịch thần thoại phỏng theo một truyện cổ nước Ý”. Nguyễn Đình Thi tâm sự “Con nai đen vốn tên là Vua nai của Ý. Con nai đen của tôi có những điểm khác. Tôi đã cùng Phạm Văn Khoa xem vở kịch rối về Con nai đen (có pho tượng biết cười, có chuyện hồn, xác. Tôi thêm ông lão hát rong và một số nhân vật, ông lão hát rong trong nguyên bản là phù thủy. So sánh thật giả đã phát hiện nguyên hình cái xấu. Đây là cuộc đấu tranh phức tạp giữa thiện và ác”. Nhà nghiên cứu Phạm Vĩnh Cư nhận định sau khi so sánh giữa Vua hươu của Carlo Gozzi và Con nai đen của Nguyễn Đình Thi, ông ghi nhận những sáng tạo của Nguyễn Đình Thi. Vua hươu mang nhiều yếu tố hài trong khi Con nai đen trang nghiêm và theo đuổi một mục tiêu nghệ thuật khác “Xét về tổng thể Con nai đen của Nguyễn Đình Thi có thể được định nghĩa như kịch trữ tình anh hùng về bản chất loại hình khác xa truyện cổ tích cho sân khấu của Gozzi đã làm nguyên mẫu cho nó” và thế mạnh trong ngòi bút Nguyễn Đình Thi là “chất trữ tình bao trùm và thẩm thấu tất cả cảm hứng sử thi anh hùng gắn chặt với đề tài yêu nước và chiến đấu bảo vệ đất nước, sự tôn vinh lãng mạn tình yêu nam nữ, sự khẳng định quan hệ thân thiết đồng chất giữa con người với thiên nhiên, cảm hứng về dân tộc như một giá trị tối cao và bất tử và chỉ ở đây, con người mới tìm thấy ý nghĩa cho cuộc sống của mình”. 

>> Xem thêm: Soạn văn 12 Chân trời sáng tạo 

2. Soạn bài Thật và giả: Sau khi đọc 

2.1 Câu 1 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Tóm tắt các sự kiện và xác định xung đột kịch trong văn bản

Lời giải chi tiết:

Sự kiện 1: Tiểu thư đến gặp Đức vua và bày tỏ tình cảm với Ngài nhưng sau đó bị vua phát hiện nói dối và giải quyết vấn đề của tiểu thư.

Sự kiện 2: Người đàn bà gặp Đức vua đến và bày tỏ tình cảm với Đức vua nhưng ngay sau đó đã bị Ngài phát hiện nói dối

Sự kiện 3: Quận chúa đến gặp Đức vua và bày tỏ tình cảm với Đức vua nhưng  ngay sau đó đã bị Ngài phát hiện nói dối

Sự kiện 4: Cô gái đến gặp Đức vua và bày tỏ tình cảm với Đức. Khác với những người khác là cô gái nói không còn yêu vua nhưng thực ra đó lại là nói dối. Sau đó, hai người sống hạnh phúc

=> Xung đột kịch: Xung đột chính trong tác phẩm “Thật và giả” là giữa những giá trị thật như  đạo đức, chân thực và những dối trá, giả tạo trong xã hội. Cuộc đấu tranh này thể hiện thông qua các nhân vật, qua sự va chạm và đối đầu giữa họ, qua những quyết định và hành động của nhân vật trong các tình huống cụ thể.

2.2 Câu 2 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Trong văn bản Thật và giả, sự thật được ẩn giấu sau lời nói dối như thế nào? Nhà vua tỏ thái độ trước việc đó ra sao? Tham khảo bảng sau (làm vào vở):

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

2.3 Câu 3 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Không gian "cung điện nguy nga", thời gian "sắp sang một ngày mới" và "trời đất bình tĩnh quá" có vai trò gì trong việc khắc họa nội tâm của nhân vật khi đối diện với chính mình?

Lời giải chi tiết:

Khung cảnh “cung điện nguy nga”, thời điểm “sắp sang một ngày mới” và cảm giác “trời đất bình tĩnh quá” đều góp phần xây dựng một bối cảnh trang trọng và sâu lắng, phản ánh sự phức tạp trong nội tâm của nhân vật chính khi họ đối diện với những suy tư và cảm xúc sâu xa.

Không gian “cung điện nguy nga” không chỉ tượng trưng cho quyền lực và vẻ đẹp huy hoàng mà còn là nơi cô lập, nơi nhân vật chính phải đối mặt với sự trống rỗng của bản thân cùng các giá trị xã hội. Sự đối lập giữa vẻ ngoài lộng lẫy và cảm giác cô đơn bên trong làm nổi bật một không gian đầy ám ảnh, mở ra cơ hội khám phá bản chất thật sự của con người và xã hội.

Thời gian “sắp sang một ngày mới” mang ý nghĩa biểu tượng cho sự khởi đầu và hy vọng. Đây có thể là thời điểm nhân vật chính nhìn lại quá khứ và chuẩn bị cho những thử thách sắp đến. Thời điểm này cũng gợi ra sự chờ đợi và căng thẳng trước những biến cố sắp xảy ra, phản ánh sự bất an và kỳ vọng trong tâm hồn nhân vật.

Cảm giác “trời đất bình tĩnh quá” tạo ra một sự tương phản rõ rệt với nội tâm đầy sóng gió của nhân vật. Sự yên bình của thiên nhiên trở thành nền tảng để nhân vật chính tự phản tỉnh và nhìn nhận lại bản thân, đồng thời làm tăng thêm sự căng thẳng khi toàn bộ sự chú ý tập trung vào những xáo trộn trong nội tâm của họ.

2.4 Câu 4 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

Cách sắp xếp cho các nhân vật phụ nữ lần lượt xuất hiện làm gia tăng kịch tính của màn kịch như thế nào?

Lời giải chi tiết: 

Việc sắp xếp sự xuất hiện của các nhân vật nữ trong một vở kịch có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến mức độ kịch tính và căng thẳng. Dưới đây là hai cách để điều chỉnh sự xuất hiện của nhân vật nữ nhằm làm tăng cường kịch tính của vở kịch:

- Hiệu ứng bất ngờ: Đưa một nhân vật nữ vào tình huống bất ngờ và đột ngột có thể tạo ra sự choáng váng cho khán giả, làm gia tăng mức độ căng thẳng và thúc đẩy mạch diễn biến của vở kịch.

- Xung đột đối lập: Sắp xếp cho các nhân vật nữ xuất hiện theo cách tạo ra sự đối lập và mâu thuẫn cũng có thể làm tăng sự kịch tính. Khi những nhân vật này xuất hiện với những tính cách và mục tiêu trái ngược nhau, nó sẽ làm cho vở kịch trở nên đa dạng và lôi cuốn hơn.

2.5 Câu 5 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

 Pho tượng đá có thực sự giúp Nhà vua giải đáp vấn đề thật - giả không? Vì sao?

Lời giải chi tiết: 

Pho tượng đá không trực tiếp giải đáp vấn đề phân biệt thật - giả, nhưng nó tạo ra một không gian đầy ý nghĩa cho sự suy tư và khám phá. Trong môi trường này, Nhà vua cùng với người xem có cơ hội tự mình đối mặt và xem xét những vấn đề sâu xa và phức tạp của cuộc sống và bản chất con người. Pho tượng, qua việc tương tác với Nhà vua, không chỉ làm nổi bật quá trình tìm kiếm lẽ thật mà còn đóng vai trò như một biểu tượng của hành trình khám phá giá trị và sự thật trong xã hội. Nó phản ánh quan điểm của tác giả về việc nhận diện và đánh giá các giá trị, cho thấy rằng sự phân biệt thật - giả không chỉ là một vấn đề đơn giản, mà là một quá trình sâu sắc và liên tục của sự tự nhận thức và phân tích xã hội.

2.6 Câu 6 trang 107 sgk văn 12/1 chân trời sáng tạo

 Xung đột trong màn kịch cho thấy những băn khoăn gì của tác giả - trong tư cách người công dân, người nghệ sĩ - trước đời sống và sáng tạo?

Lời giải chi tiết:

Xung đột trong các màn kịch thường được dùng để thể hiện những suy tư sâu sắc của tác giả về đời sống, qua nhiều góc độ khác nhau, từ vai trò của một công dân đến nhiệm vụ của một nghệ sĩ. Tác giả có thể sử dụng xung đột để phản ánh những lo ngại về xã hội, nhân văn, và đạo đức, qua đó thể hiện tâm lý phức tạp và nỗi đau đớn của con người trong xã hội. Những tình huống đấu tranh trong kịch có thể phản ánh khát vọng tìm kiếm tình yêu, sự chân thành, và những giá trị đạo đức cốt lõi.

Ở góc độ nghệ thuật, xung đột trong màn kịch còn thể hiện sự đấu tranh giữa các giá trị và ý tưởng mà tác giả muốn truyền tải. Xung đột này có thể là sự đối lập giữa cái đẹp và cái xấu, giữa thiện và ác, hoặc những thử thách trong quá trình sáng tạo. Tác giả dùng xung đột không chỉ để tạo sự căng thẳng và hấp dẫn cho câu chuyện, mà còn để bộc lộ những băn khoăn, trăn trở về bản chất con người, xã hội và nghệ thuật.

Tóm lại, xung đột trong kịch không chỉ đơn thuần là yếu tố để phát triển cốt truyện, mà còn là cách thức để tác giả thể hiện những suy nghĩ sâu sắc và phức tạp về nhiều khía cạnh của cuộc sống và nghệ thuật.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Thật và giả| Văn 12 tập 1 chân trời sáng tạo vô cùng chi tiết và cụ thể. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm:

• Tiền bạc và tình ái
• Đối tượng và những khó khăn của hài kịch
• Thực hành tiếng Việt trang 143