Tổng hợp dàn ý và các bài văn mẫu phân tích sóng khổ 1 2 - Ngữ Văn 12

1. Dàn ý phân tích sóng khổ 1 2 

1.1 Mở bài

– Giới thiệu chung về tác giả Xuân Quỳnh cùng với tác phẩm Sóng (Sóng đại diện cho những tiếng lòng của nhà thơ Xuân Quỳnh – Một người phụ nữ có tâm hồn vô cùng nhạy cảm, chất chứa biết bao cung bậc cảm xúc vừa dạt dào vừa đằm thắm)

– Dẫn dắt tới những vấn đề và trích dẫn hai đoạn thơ 1 và 2.

1.2 Thân bài 

* Khái quát chung về tác phẩm này:

– Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào năm 1967, trong một chuyến đi biển thực tế ở khu vực Diêm Điền thuộc tỉnh Thái Bình, bài thơ được thuộc tập thơ Hoa dọc chiến hào.

– Nội dung của bài thơ: Qua hình tượng những con sóng, ở trên cơ sở khám phá những sự tương đồng, hòa hợp giữa sóng với em, là bài thơ mô tả tình yêu của người con gái vừa tha thiết, nồng nàn lại chung thủy và muốn vượt qua mọi thử thách của thời gian và sự hữu hạn trong cuộc đời con người.

– Cấu trúc của bài thơ: Cấu trúc theo lối song hành giữa hai hình tượng là sóng và em đã thể hiện được tâm tư về tình cảm của nhân vật trữ tình.

– Nội dung của đoạn thơ trên: Sóng chính là một đối tượng có thể cảm nhận với những cung bậc đa dạng, phong phú về tâm trạng với những khát vọng trong tình yêu.

* Những nội dung cần phải làm rõ:

– Phát hiện về những đặc tính của con sóng và những trạng thái trong tình yêu

Trạng thái đối lập được thể hiện qua hình ảnh của sóng: dữ dội – dịu êm và ồn ào – lặng lẽ để miêu tả về tâm trạng thất thường và phức tạp của những người con gái khi yêu.

Tình yêu chân chính là một tình yêu không chấp nhận hiện tượng một chiều mà phải luôn luôn khát khao được tự khám phá nhận thức thuộc về bản thân. Cũng như thuộc tính vốn đã có của con sóng và không cho phép mình chấp nhận khoảng không gian chật hẹp của những dòng sông mà luôn luôn muốn tìm đến không gian rộng mở, và khoáng đạt như là biển cả. Vì vậy mà trái tim của những người con gái khi yêu cũng không chấp nhận được chuyện tình yêu tầm thường mà luôn luôn khao khát nhận được sự đồng cảm, hòa hợp, khoáng đãng lẫn sự bao dung và rộng lượng…

– Sự vĩnh cửu của những con sóng và tình yêu

Sự trường tồn của những con sóng là đứng trước thời gian con sóng ngày xưa – ngày sau và vẫn mãi như thế. Khát vọng trong tình yêu của mỗi trái tim tuổi trẻ cũng mãi mã bất diệt như con sóng, đó là một khát vọng lớn lao, vĩnh hằng của những người trẻ, và của cả nhân loại (Nỗi khát vọng tình yêu/ Bồi hồi trong lồng ngực trẻ)

– Nghệ thuật:

Những hình ảnh để tượng trưng kết hợp với những tính từ thể hiện ý nghĩa trái ngược và đã diễn tả được những cung bậc cảm xúc vô cùng đa dạng của sóng và tình yêu: thật mạnh mẽ, cuồng nhiệt và luôn sâu lắng.

Phép nhân hóa giúp hình tượng của những con sóng cũng trở nên sinh động và có hồn hơn.

>> Mời bạn tham khảo thêm: Soạn bài Ngữ Văn 12

1.3 Kết bài

– Nêu lên những suy nghĩ và cảm nhận về hai khổ thơ (Đoạn thơ đã được viết lên một cách sâu sắc với những cung bậc cảm xúc đa dạng cũng như trạng thái trong tình yêu. Con sóng là đại diện cho sự vĩnh hằng của biển khơi, và tình yêu chính là khát khao muôn thuở của tuổi trẻ.)

– Mở rộng thêm vấn đề bằng những cảm xúc cũng như sự liên tưởng của chính bản thân.

2. Sơ đồ tư duy phân tích sóng khổ 1 2 

Sẽ dễ dàng học được các ý khi các em làm mới cách phân tích bài thơ bằng việc vẽ cho mình một chiếc sơ đồ tư duy. Dưới đây là một chiếc sơ đồ tư duy VUIHOC tham khảo được để gợi ý cho các em. 

Chiếc sơ đồ này là sơ đồ tư duy phân tích cả tác phẩm sóng nhưng được thiết kế dựa trên sự phân tích nghệ thuật và nội dung của từng khổ thơ một khiến cho người học rất dễ theo dõi. Tuy nhiên, vì là sơ đồ tư duy cho cả bài nên các em sẽ không thấy quá nhiều ý phân tích khổ 1 2. Vậy nên, các em hãy dựa vào cách vẽ sơ đồ tư duy trên để tự tạo cho mình một sơ đồ tư duy chi tiết đầy đủ để phân tích sóng khổ 1 2. 

3. Hướng dẫn phân tích sóng khổ 1 2 

3.1 Phân tích 2 khổ đầu bài sóng ngắn gọn 

Xuân Quỳnh được đánh giá là một trong số những nhà thơ trẻ xuất sắc, trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống quân giặc Mỹ và là một trong số rất ít những nhà thơ nữ sáng tác nhiều tác phẩm và rất thành công với chủ đề tình yêu. Một trong số thành công xuất sắc về chủ đề ấy của nữ nhà thơ là tác phẩm “Sóng”, hai khổ thơ đầu tiên của bài thơ nữ thi sĩ đã viết:

“Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ”

Thơ của Xuân Quỳnh đại diện cho tiếng lòng của tâm hồn người phụ nữ chất chứa nhiều trắc ẩn, vần thơ của bà vừa mang nét chân thành đằm thắm, lại vừa nồng nàn mãnh liệt và hơn hết là luôn bùng lên khát vọng da diết về một hạnh phúc bình dị ngoài đời thường. Bài thơ “Sóng” được sáng tác vào năm 1967 trong một chuyến đi thực tế của nhà thơ tại vùng biển Diêm Điền thuộc tỉnh Thái Bình và lúc này thì bản thân tác giả cũng vừa trải qua sự đổ vỡ trong tình yêu. Bài thơ thuộc tập “Hoa dọc chiến hào” và được in vào năm 1968. Tình yêu là một điều gì đó rất bí ẩn nên ngàn đời vẫn luôn cuốn hút con người, tình yêu trong thơ của Xuân Quỳnh chính là biểu tượng của những bông hoa dọc chiến hào làm dịu đi sự tàn khốc của chiến tranh.

Trong bài thơ “Sóng”, nhà thơ đã sử dụng thể thơ năm chữ ngắn gọn, đây là thể thơ có nhịp điệu rất nhanh, mạnh và dồn dập. Thể thơ ấy thường sử dụng để diễn tả những dòng cảm xúc hối hả, ào ạt, mãnh liệt. Ngoài ra, bài thơ còn sử dụng cách hiệp vần giãn cách kết hợp hiệp vần chân ở những tiếng cuối ở các câu chẵn. Hơn nữa bài thơ luôn có sự luân phiên về thanh điệu ở những tiếng cuối của các câu thơ. Như vậy những thủ pháp trong nghệ thuật sáng tạo đã tạo thành âm hưởng vô cùng nhịp nhàng và uyển chuyển cho cả bài thơ. Âm hưởng của bài thơ chính là âm hưởng dạt dào của những con sóng mà trong mỗi câu thơ là những con sóng gối lên nhau đều đặn, chạy đều đến hết bài thơ. Những con sóng ấy là sự trào dâng mãnh liệt trong dòng cảm xúc dạt dào của tâm hồn nữ sĩ. Có lẽ vì vậy mà ấn tượng về những con sóng trong bài thơ không đơn thuần là của sóng biển mà còn là của những con sóng tình. Đây cũng chính là hai hình tượng nghệ thuật được tác giả tập trung xây dựng cho bài thơ. Sóng biển và sóng tình có những lúc tồn tại song song để soi chiếu và tôn vinh vẻ đẹp của nhau, nhưng cũng có lúc lại hòa làm một, trong sóng biển chứa sóng tình, trong sóng tình chúng ta lại thấy nhịp ào ạt của sóng biển. Suy cho cùng thì sóng biển và sóng tình đều là hình tượng nghệ thuật nhằm biểu đạt cho cái tôi trữ tình của tác giả.

Lên kế hoạch ôn tập thi tốt nghiệp THPT ngay từ sớm cùng các thầy cô của VUIHOC trong khó học PAS THPT bạn nhé! 

Qua hai khổ thơ đầu tiên, nữ sĩ đã cho người đọc cảm nhận được những đặc điểm của con sóng biển và cả của những con sóng tình yêu, những con sóng ấy luôn chứa đựng những trạng thái đối lập nhau và luôn có những khát khao muốn vươn lên đến những sự vĩ đại, bao la. Mở đầu, tác giả đã viết:

“Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ”

Trong hai câu thơ đầu tiên, tác giả đã sử dụng những hai cặp tính từ trái nghĩa nhằm miêu tả được đặc điểm của sóng biển: cặp “dữ dội – dịu êm” và cặp “ồn ào – lặng lẽ”. Thông thường khi đứng giữa những cặp tính từ trái nghĩa ấy là quan hệ từ để biểu đạt lên sự tương phản như “tuy – nhưng”, thế nhưng ở đây thì nhà thơ Xuân Quỳnh lại sử dụng quan hệ từ rất đặc biệt “và” vốn để biểu đạt mối quan hệ cộng hưởng, cộng thêm và nối tiếp. Như vậy những đặc điểm tưởng chừng như đối lập lại có vẻ thống nhất với nhau và sẽ luôn tồn tại trong một chủ thể là sóng. Trong cái dữ dội lại có nét dịu êm, trong cái ồn ào lại chứa đựng sự lặng lẽ. Những trạng thái đối lập ấy của sóng cũng chính là những trạng thái đối lập xuất hiện trong tâm hồn người phụ nữ khi yêu. Trong tình yêu, tâm hồn của người phụ nữ không hề bình lặng mà chứa đầy những biến động: có khi thì sôi nổi cuồng nhiệt, cũng có lúc lại e lệ, kín đáo, có lúc đằm thắm nhưng có lúc lại hờn ghen.

Tác giả tiếp tục sử dụng thêm biện pháp nghệ thuật nhân hóa trong hai câu thơ tiếp theo, con sóng được nhân hóa thông qua động từ “tìm” trong hành trình đi từ sông ra đến biển:

“Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể”

Tác giả đã vô cùng khéo léo sử dụng động từ “tìm” giúp nhân hóa con sóng để cho ta thấy được sự chủ động của những con sóng, con sóng đã chủ động chối bỏ đi những phạm vi chật hẹp là “sông” để có thể vươn tới những phạm vi rộng lớn bao la hơn là “bể”. Như vậy trong bốn câu thơ đầu tiên, nhà thơ đã giúp chúng ta nhìn lại được hai đặc điểm tự nhiên và vốn có của những con sóng và cũng chính tác giả đã phải sử dụng thêm hai câu thơ để khẳng định lại sự hiển nhiên và vốn có ấy:

“Ôi con sóng ngày xưa

và ngày sau vẫn thế”

Nữ nhà thơ đã khẳng định được những đặc điểm ngàn đời vốn có của con sóng, từ quá khứ “ngày xưa” cho đến thời điểm tương lai “ngày sau” con sóng vẫn luôn luôn chứa đựng những trạng thái đối lập, vẫn luôn vận động dựa trên một quy luật trăm sông đều đổ ra biển. Trạng từ khẳng định “vẫn thế” một lần nữa giúp biểu đạt chân lý ấy sẽ không bao giờ có thể đổi thay.

Thơ ca hay nghệ thuật đều là những sự sáng tạo muốn mang đến cho người đọc những cảm xúc mới lạ, đem đến cho tâm hồn của con người những trải nghiệm đa dạng, phong phú. Ta tự hỏi rằng vì sao trong sáu câu thơ đầu tiên tác giả chỉ đưa cho chúng ta hai đặc điểm tự nhiên, vốn có của những con sóng? Để giải đáp cho điều đó, nữ nhà thơ viết tiếp hai câu thơ sau:

“Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ”

Đến đây chúng ta đã có thể cảm nhận được sự hiện hữu của một con sóng nữa đó là con sóng trong tâm hồn, là con sóng của tình yêu, mà đó lại là tình yêu của tuổi trẻ còn đang bồi hồi, đang thổn thức ở trong trái tim, trong lồng ngực của người con gái. Khát vọng về tình yêu cháy bỏng mãnh liệt đang dạt dào trong lòng của nữ sĩ. Như vậy khi đứng trước biển, trước những con sóng ào ạt vỗ bờ, dòng cảm xúc trong tâm hồn nữ sĩ cũng đang trào dâng. Những con sóng biển xuất hiện ở sáu câu thơ đầu tiên đã gợi lên những con sóng tình trong tâm hồn nhà thơ. Sóng biển đã gọi sóng tình hay có thể nói sóng biển chính là yếu tố giúp khơi gợi nguồn cảm xúc trong lòng thi sĩ.

Vì sao sóng biển lại có thể gọi được sóng tình, lại có sức khơi gợi cảm xúc một cách mãnh liệt như thế? Có lẽ giữa sóng biển với sóng tình có một sự tương đồng, nếu sóng biển chứa đựng vô vàn trạng thái đối lập thì tâm trạng của người con gái đang yêu cũng như thế, cũng có những lúc cần giận dỗi, hờn ghen và cũng có những lúc yêu thương dịu dàng đằm thắm:

“Em bảo anh đi đi

Sao anh không đứng lại?

Em bảo anh đừng đợi

Sao anh vội về ngay?”

Con gái đang yêu luôn là như vậy, luôn có những mặt mâu thuẫn, đối lập trong câu nói và hành động. Nếu yêu một người con gái mà lại không biết nhìn thẳng vào đôi mắt người đó thì chắc chắn một điều rằng anh chàng ấy sẽ khó lòng hiểu và yêu thương cô gái ấy một cách trọn vẹn nhất. Hành trình của sóng cũng chính là hành trình của tình yêu. Nếu con sóng luôn luôn biết chủ động chối bỏ đi những thứ chật chội hẹp hòi để vươn đến những điều rộng lớn hơn thì người con gái đang yêu cũng luôn luôn hướng tới những khát khao như thế. Họ dũng cảm dám từ bỏ những điều ích kỷ, nhỏ nhen để có thể vươn tới tình yêu bao dung. Việt Nam là một đất nước có lịch sử hơn một nghìn năm phong kiến và ảnh hưởng bởi chế độ phong kiến đã đè nặng lên tư tưởng của phụ nữ Việt. Giai đoạn những năm 1967 ảnh hưởng sâu sắc từ tư tưởng hệ phong kiến chắc chắn vẫn còn tồn tại, mà thậm chí còn vương vãi ở một số thế hệ trẻ hiện nay thế nhưng ở nhà thơ Xuân Quỳnh chúng ta bắt gặp được một con người hiện đại, vừa thông minh lại sắc sảo, luôn khát khao hướng đến một tình yêu vĩ đại.

Học Văn không khó nếu bạn có cuốn sổ tay tổng hợp kiến thức Ngữ Văn 12 của VUIHOC 

3.2 Phân tích 2 khổ đầu bài sóng cho học sinh giỏi 

Tình yêu là đề tài muôn thuở của thơ ca nhạc họa. Đứng trước tình yêu, con người luôn chứa đựng những khát khao cần thấu hiểu và lý giải. Chính những khát khao ấy được đưa vào văn học có thể chuyển hóa thành những thi phẩm tình ca vô cùng xuất sắc. Một trong những mối nhân duyên đẹp trong nền thơ ca Việt Nam chính là cuộc tình tươi đẹp vẫn còn nhiều dở dang của hai nhà thơ Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh. Bằng chính trái tim rạo rực trong tình yêu của mình, Xuân Quỳnh đã bộc lộ ra những nét tính cách của người con gái đang yêu vừa táo bạo lại vừa có nét dịu dàng e ấp. Điều ấy được thể hiện rất rõ thông qua bài thơ Sóng của tác giả Xuân Quỳnh, đặc biệt là hai khổ mở đầu đã khắc họa vô cùng rõ nét hình ảnh người phụ nữ khi yêu.

Thơ của Xuân Quỳnh là tiếng lòng của những người phụ nữ luôn tha thiết trong chuyện tình yêu và khát vọng được hạnh phúc ngoài đời thường. Đó cũng chính là tiếng lòng của không biết bao nhiêu người con gái khao khát trong tình yêu. Sóng được viết vào năm 1967 trong một chuyến thực tế ngoài vùng biển Diêm Điền, là bài thơ xuất sắc về chủ đề tình yêu, rất tiêu biểu cho phong cách sáng tác thơ của Xuân Quỳnh được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”.

Ý nghĩa của hình tượng “Sóng” khi cảm nhận hai khổ thơ đầu tiên bài Sóng được thể hiện thông qua cảm thức của nữ nhà thơ – qua tâm trạng của người con gái khi yêu. Khi cảm nhận hai khổ thơ đầu tiên bài sóng, ta có thể thấy rất rõ điều này.

Từ ngày xưa, người đàn ông đã mượn hình ảnh “sóng” để nói lên những lời vàng đá:

“Bao giờ cho sóng bỏ gành

Cù lao bỏ bể anh mới đành bỏ em”

(Ca dao)

Trong giai đoạn phong trào Thơ mới, thi sĩ Xuân Diệu cũng đã có lần mượn chuyện của sóng, biển và bờ nhằm giãi bày tình yêu của chính mình:

“Anh xin làm sóng biếc

Hôn mãi cát vàng em

Hôn thật khẽ, thật êm

Hồn êm đềm mãi mãi”

(Biển – Xuân Diệu)

Trước Xuân Quỳnh, những hình ảnh “sóng” thường để tượng trưng cho tình yêu của những người con trai nồng nàn, mạnh mẽ, quyết liệt… Còn trong bài thơ “Sóng”, hình tượng bao trùm và xuyên suốt cả bài thơ chính là “sóng”. Ở lớp nghĩa thực thì sóng được miêu tả vô cùng cụ thế, sinh động đó là những con sóng xuất hiện ngoài biển khơi bao la với muôn vàn trạng thái mâu thuẫn, trái ngược với nhau. Ở lớp nghĩa biểu tượng thì sóng chính là tình cảm ở trong tâm hồn người con gái với trái tim đầy rạo rực khao khát có được yêu thương.

Hai hình tượng “sóng” và “em” luôn sánh đôi với nhau như thể hai nhân vật trữ tình, tuy hai nhưng lại là một, có vai trò hỗ trợ và bổ sung cho nhau, cùng khắc họa lên những trạng thái trong xúc cảm, những khao khát mãnh liệt của nhà thơ. Đây chính là cái nhìn hết sức mới mẻ của Xuân Quỳnh: người con gái có thể trực tiếp giãi bày những khát vọng trong tình yêu của mình một cách chân thực, táo bạo mà lại vừa chân tình và thiết tha.

Khổ thơ đầu nhằm diễn tả trạng thái tâm lý rất đặc biệt trong tâm hồn người con gái khi yêu:

“Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ”

Với hình thức đối lập và cách ngắt nhịp 2/1/2 đều đặn xuyên suốt để tả nhịp điệu con sóng lúc trào lên khi lại lắng xuống một cách nhịp nhàng. Xuân Quỳnh đã phát hiện ra được những đặc tính đối lập của sóng trên biển trong lúc phong ba. Hai tính từ “dữ dội” và “ồn ào” miêu tả cảnh tượng con “sóng” lúc phong ba bão tố: những con “sóng” dữ dằn không ngừng uốn lượn, nhảy lên cao và liên tục gầm lên hình thành những bọt tung trắng xóa.

Hai tính từ “dịu êm” và “lặng lẽ” để diễn tả cảnh “sóng” lúc trời còn trong, gió thoảng: “sóng” chỉ nhấp nhô dịu dàng, nhẹ nhàng và êm ả vỗ vào bờ cát như đang thầm lặng một nỗi niềm. Khi cảm nhận hai khổ thơ đầu tiên bài Sóng, chúng ta thấy khi ngồi trước khung cảnh biển khơi rộng lớn bao la, Xuân Quỳnh đã có những phát hiện hết sức tinh tế, trạng thái của sóng cũng là vẻ đẹp của biển cả, của khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, dào dạt.

Khi đọc hai khổ thơ đầu của bài Sóng, ta thấy hình ảnh sóng là để ẩn dụ cho tâm hồn người con gái khi yêu nên lúc nhà thơ phát hiện ra những đặc điểm đối cực của sóng thì lúc ấy cũng là lúc phát hiện được bản tính thất thường, đầy mâu thuẫn trong lòng người con gái khi yêu. Khi yêu thì người con gái nào cũng có lúc khát khao cháy bỏng không thể kìm nén được cảm xúc của mình nên mới phải bộc lộ ra bên ngoài bằng tất cả sự cuồng nhiệt, sôi nổi, thể hiện qua trạng thái “dữ dội” đến “ồn ào”. Nhưng cũng có những lúc cảm xúc ấy lại được lắng sâu vào bên trong thông qua sự “dịu êm”, “lặng lẽ”, nồng nàn của thương nhớ.

Và cũng có đôi khi tình cảm ấy của người con gái cũng bị đảo ngược. “Dịu êm” và “lặng lẽ” thể hiện sự bình tĩnh đến phớt lờ bề ngoài và cháy bùng lên ngọn lửa yêu thương đang khao khát được “dữ dội” đến “ồn ào” ở bên trong. Những cung bậc cảm xúc đó của người con gái đã được nhà thơ Nga Puskin đề cập tới trong bài thơ “Sao mà anh ngốc thế”:

“Em bảo anh đi đi

Sao anh không đứng lại

Em bảo anh đừng đợi

Sao anh vội về ngay?

Lời nói gió thoảng bay

Đôi mắt huyền đẫm lễ

Sao mà anh ngốc thế

Chẳng nhìn vào mắt em!”

Bản chất của người con gái khi yêu là như thế, luôn có những mâu thuẫn, đối lập với chính bản thân mình. Hai câu thơ cũng là lời tự thú táo bạo mà lại êm đềm của Xuân Quỳnh khi phát hiện ra những trạng thái phong phú, phức tạp và đầy biến động trong trái tim của người phụ nữ khi yêu.

“Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể”

Ở hai câu thơ tiếp theo, chúng ta bắt gặp những hình ảnh “sông”, “sóng”, “bể” như miêu tả một hành trình, quy luật của sóng khi đi từ sông ra đến biển cả. Biện pháp nghệ thuật nhân hóa “sông không hiểu” và “sóng tìm ra” đã thể hiện sóng khát khao mạnh mẽ, muốn được vẫy vùng trong một không gian rộng lớn, mênh mông hơn. “Sông” tượng trưng cho sự nhỏ bé, chật hẹp, “bể” lại là hình ảnh đại diện cho sự rộng lớn, bao la. “Sông” dẫu có dài, rộng đến mấy cũng không thể nào là nơi để “sóng” có thể thỏa sức vẫy vùng. Với đặc tính vừa “dữ dội”, “ồn ào” lại “dịu êm” và “lặng lẽ” thì “sóng” chỉ có thể “tìm ra tận bể” mênh mông mới hiểu rõ được mình.

Thông qua khổ thơ đầu, người đọc cũng phần nào cảm nhận bằng những hình ảnh ấy, tác giả đã cố gắng gắn vào hình ảnh sóng những mạnh mẽ và chín chắn của người phụ nữ đang yêu. Như sóng, người con gái không thể nào dễ dàng chấp nhận được tình yêu trong giới hạn của sự bình thường hoặc sự tầm thường mà khao khát vươn đến những điều rộng lớn bao la nhằm tự mình khám phá và nhận thức.

Trong xã hội phong kiến, có vô vàn những định kiến của Nho giáo như “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”, hay với đạo tam tòng có viết: “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”, mà phụ nữ phải nói lên lời than thân trách phận với cuộc đời mình:

“Thân em như tấm lụa đào;

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”.

(Ca dao)

Nhưng Xuân Quỳnh đã sử dụng thơ để đại diện cho tiếng nói của người phụ nữ hiện đại. Người con gái trong tình yêu không còn phải chịu đựng, nhẫn nhục nữa mà đã có thể minh bạch, quyết liệt buông bỏ tình yêu vị kỷ, bé nhỏ để tiến tới tình yêu cao thượng, vị tha và bao dung hơn, Pascal năm ấy và Xuân Quỳnh ngày nay đều có thể cảm nhận: “Tình yêu nâng cao con người thoát khỏi sự tầm thường”.

Khổ thứ hai, nhà thơ cũng phát hiện ra được quy luật của sóng cũng như quy luật trong tình yêu của con người

“Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ”

Ngồi trước khung cảnh biển khơi rộng lớn bao la, nữ nhà thơ phát hiện ra mối tình bất tử giữa sóng với bờ. Thán từ “ôi” kết hợp với những từ chỉ thời gian như “ngày xưa”, “ngày sau”, “vẫn thế” đã thể hiện được niềm sung sướng của nữ nhà thơ khi phát hiện ra quy luật của “sóng” cũng chính là quy luật của sự vĩnh cửu: Con sóng ngày xưa, ngày nay, sau vẫn thế – nghĩa là sóng ngàn năm vẫn luôn vỗ mãi vào bờ thể hiện lên niềm khát khao vô bờ trong mối tình của người con gái thủy chung và bất diệt.

Sóng muôn đời cũng không thay đổi thì chuyện tình yêu sẽ mãi mãi song hành với con người và khát vọng về tình yêu cũng cũng chính là khát vọng muôn đời và thể hiện rõ nhất chính là tuổi trẻ. Những từ “khát vọng”, “bồi hồi” cùng với hình ảnh “trong ngực trẻ” đã diễn tả được sự mãnh liệt trong một trái tim với những nhịp đập dồn dập vì những khát khao, một tâm hồn đang dạt dào niềm đam mê đối với tình yêu của tuổi trẻ. Khi cảm nhận 2 khổ thơ đầu tiên bài Sóng của Xuân Quỳnh, ta thấy được rằng, con người có thể quyền yêu ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng tuổi trẻ chính là độ tuổi có khát khao tình yêu cháy bỏng nhất. Với Xuân Quỳnh, còn tuổi trẻ thì còn khát vọng trong tình yêu bồi hồi…

Trong những câu ca dao, trai gái thời ấy cũng đã từng có khao khát như thế:

“Thấy anh như thấy mặt trời;

Chói chang khó ngó, trao lời khó trao”.

(Ca dao)

Trong văn học trung đại, nhân vật Thúy Kiều của tác giả Nguyễn Du cũng vì tiếng sét ái tình của mình mà đã vượt lên trên lễ giáo phong kiến, dù trong đêm hôm nhưng vẫn “Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình” để đến tâm sự cùng Kim Trọng. Còn ông hoàng tình yêu Xuân Diệu – đại diện cho Phong trào Thơ mới – cũng đã từng tha thiết cháy bỏng trong tình yêu: “Làm sao sống được mà không yêu; Không nhớ, không thương một kẻ nào”. Bốn câu thơ cho thấy nữ nhà thơ Xuân Quỳnh đã diễn tả được đúng tâm trạng của những người con gái khi bắt gặp vầng sáng chói lóa trong tình yêu.

Phân tích 2 khổ thơ đầu bài bài Sóng của tác giả Xuân Quỳnh, ta thấy được hai hình tượng “sóng” và “em” vừa mang nét tương đồng vừa giúp bổ sung soi chiếu vào nhau để làm rõ lên tình cảm, khát vọng của các nhân vật trữ tình. Sóng hiện lên không chỉ qua hình ảnh mà còn bởi âm điệu. Âm điệu của bài thơ “Sóng” là âm điệu đặc trưng của những con sóng trên biển cả, là nhịp của những con sóng trong trái tim của người thi sĩ. Âm điệu ấy được tạo nên bằngi hai yếu tố chính: thể thơ năm chữ kết hợp với cách tổ chức ngôn từ, hình ảnh thể hiện lên tâm trạng muốn bùng cháy ngọn lửa mãnh liệt của người con gái đang yêu. Giọng điệu đó cũng chính là giọng điệu trong tâm hồn của thi nhân.

Dựa vào hình tượng sóng và trên cơ sở khám phá những sự tương đồng giữa “sóng” và “em”, lần đầu tiên trong nền văn học Việt Nam, một nhà thơ nữ đã sử dụng hình ảnh sóng để bộc lộ một cách thẳng thắn, mạnh mẽ về tình yêu của người con gái và chủ động dám bày tỏ những rung động và rạo rực trong tâm hồn, trực tiếp nói ra niềm thương nỗi nhớ. Tâm hồn ấy luôn khát vọng được sống một cách trọn vẹn cho tình yêu. Đó cũng chính là vẻ đẹp thể hiện sự thủy chung, thuần hậu trong tình yêu của những người phụ nữ Việt Nam.

Nếu bạn chưa biết cách ôn tập thi THPT Quốc Gia như nào cho hiệu quả thì khóa học PAS THPT sẽ giúp bạn lên lộ trình học tập phù hợp ngay từ sớm nhé! 

Bài thơ Sóng là một bài thơ được đưa vào giảng dạy trong chương trình Ngữ Văn 12, tác phẩm này có thể xuất hiện trong các kỳ thi học sinh giỏi cũng như thi Ngữ Văn tốt nghiệp THPT Quốc gia. Bởi vậy việc nắm được cách phân tích của bài thơ sẽ giúp các em có thể đạt được số điểm cao. Bài viết phía trên, VUIHOC tập trung hướng dẫn phân tích sóng khổ 1 2 là khát vọng tình yêu của người con gái. Cùng tham khảo bài viết để biết tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì để làm nổi bật lên nội dung. Ngoài ra, để học thêm những tác phẩm khác trong chương trình ngữ văn cũng như tất cả các môn học khác, các em hãy nhanh tay truy cập website vuihoc.vn hoặc đăng ký các khoá học với thầy cô VUIHOC ngay nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Kết bài sóng 
• Mở bài Sóng
• Phân tích bài thơ Sóng